Lẩn khuất sau các tòa nhà mang phong cách kiến trúc Victoria là một hệ thống laneway (đường hẻm) trông hao hao ngõ nhỏ, phố nhỏ của Hà Nội. Các laneway này chằng chịt như mê cung, nằm len lỏi, chia ô dạng bàn cờ (hoddle grid) ở Melbourne CBD, khu nội đô Melbourne, nơi mà cư dân ở đây gọi là “city” hay “CBD” (Central Business District). Đây chính là những con đường hẻm dậy mùi quyến rũ của cà phê, món ăn Âu - Á từ các nhà hàng dành cho những người sành ăn, uống.
Hosier Lane, Union Lane, và Degraves Street là 3 laneway danh tiếng nhất của nghệ thuật graffiti ở Melbourne. Đó là nơi mà những bức tường graffiti sặc sỡ, cứ liên tục thay đổi, hình vẽ cũ luôn được thay mới.
Nằm cạnh nhà ga Flinders, trái tim của Melbourne, Hosier Lane được coi là con hẻm có các tác phẩm graffiti tuyệt nhất trên thế giới. Đây là “tấm toan” lý tưởng cho bất kỳ graffiter nào bởi ở đó có những bức tường của một xưởng may cũ từ năm 1920. Không còn một mảng tường nào bị để trống ở Hosier Lane, từng centimet trên tường, thậm chí dưới mặt đường đều được phủ kín bằng graffiti. Đó cũng là lý do khiến các quán cà phê, quán ăn trên con phố này thường xuyên kín bàn bởi ai cũng muốn được trở thành một chấm nhỏ trong bức tranh khổng lồ.
Nép mình trên phố Flinder, Degraves Street lại khá giống các khu phố cổ châu Âu và đây cũng là một trong những phố cổ nổi tiếng ở Melbourne. Với rất nhiều quán ăn và cà phê, nếu muốn tìm một nơi dừng chân dùng bữa hay nhấm nháp ly cà phê, với tôi Degraves Street là một nơi lý tưởng với sự đa dạng về ẩm thực và thị giác khi các nhà hàng “phủ” kín graffiti.
Được đặt theo tên của khách sạn Union nằm trên đường Little Collins từ những năm 1860, Union lại là đường hẻm nối giữa Little Collins và Bourke Street, nơi có bức họa graffiti tổng thể lớn nhất thành phố. Năm 2008, “Dự án nghệ thuật đường phố Melbourne” đã biến Union Lane thành một tấm toan khổng lồ, nơi các nghệ sĩ graffiti cùng nhau vẽ một bức tranh tường trải dài 550m2 ở cả hai mặt hẻm.
Rất nhiều họa sĩ quốc tế đã tìm đến Melbourne để ghi danh lên những bức tường, trong đó có một cái tên đã trở thành huyền thoại và các sáng tác của ông được săn lùng khắp nơi trên thế giới, đó là Banksy. Đằng sau những nét vẽ vừa gần gũi vừa độc đáo của Banksy là sự châm biếm, mỉa mai những thói xấu của xã hội, chính vì vậy những bức họa Banksy luôn mang lại tiếng cười thích thú cho người xem.
Sự bí ẩn của danh họa này, cùng những bức vẽ đầy ẩn ý khiến cho thông tin về Banksy hay dấu vết tác phẩm của ông được săn lùng ráo riết. Các mảng tường ở mê cung đường hẻm tại Melbourne có không ít những bức tranh của Banksy. Nhiều chủ nhà kiếm lợi bằng cách cắt bức tường có dấu bức họa của Banksy và mang ra bán. Một mảng tường như vậy đã được nhà đấu giá Sotheby danh tiếng định giá lên tới 80.000 euro.
Phía sau một thành phố sôi động với giải quần vợt Úc, cúp đua ngựa truyền thống Melbourne, giải đua xe quốc tế Công thức I, bóng bầu dục là một thế giới khác. Hãy thử một lần lạc lối giữa trùng điệp màu sắc và tranh vẽ ở những con đường hẻm của Melbourne để thấy rằng, có một bữa tiệc rực rỡ graffiti dành cho thị giác, mùi sơn mới cay nồng cho khứu giác và thanh âm lốc cốc từ các bình xịt màu cho thính giác... mà ta không tốn một xu, khi rẽ vào.
Bài và ảnh: Trọng Chính
