Ở mỗi nước thì phạm vi đối tượng bảo hiểm và mức độ bảo hiểm là khác nhau. Đối với bảo hiểm y tế tự nguyện dành cho người dân tại Việt Nam, các trình tự, thủ tục tham gia như sau: 

1. Đối tượng nhân dân

Người tham gia BHYT tự nguyện cư trú tại địa bàn xã và huyện nào, thì đăng ký và nộp tiền tham gia BHYT tự nguyện theo xã và huyện đó.

Cơ quan BHXH tổ chức thu phí BHYT tự nguyện của đối tượng nhân dân mỗi tháng 01 lần (một năm thu tối đa 12 lần), thời gian Đại lý thu tiền của đối tượng nhân dân từ ngày 25 cho đến ngày làm việc cuối cùng của tháng.

Thẻ BHYT có giá trị sử dụng bắt đầu từ ngày 01 của mỗi tháng và sau ít nhất 30 ngày, kể từ ngày Đại lý thu nộp phí BHYT cho cơ quan BHXH đối với các trường hợp tham gia BHYT tự nguyện lần đầu hoặc tham gia lại sau một thời gian gián đoạn vì bất kỳ lý do gì.

Thẻ BHYT sẽ có giá trị sử dụng liên tục khi người tham gia BHYT đóng phí BHYT theo đúng quy định. Để thẻ BHYT có giá trị sử dụng liên tục, người có thẻ phải đóng tiền cho Đại lý thu trước khi thẻ BHYT hết hạn sử dụng ít nhất là 10 ngày.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Đào Ngọc Thạch, Thanh niên)

Trường hợp tham gia theo cá nhân:

+ Người tham gia ghi đủ các thông tin vào Tờ khai tham gia BHYT tự nguyện theo đối tượng nhân dân (mẫu số 01/BHYTTN) theo hướng dẫn của Đại lý thu BHYT tự nguyện; xuất trình sổ hộ khẩu hoặc giấy đăng ký tạm trú do cơ quan Công an sở tại cấp (đối với đối tượng tạm trú) và CMTND hoặc giấy tờ tuỳ thân có ảnh, nộp Tờ khai cho Đại lý hoặc cơ quan BHXH để kiểm tra, đối chiếu.

+ Sau khi nhận tờ khai, sổ hộ khẩu hoặc giấy đăng ký tạm trú, đối chiếu với CMTND hoặc giấy tờ tuỳ thân có ảnh, Đại lý thu ký xác nhận trên tờ khai.

Trường hợp tham gia theo hộ gia đình:

Đối tượng nhân dân tham gia BHYT theo hộ gia đình và áp dụng mức đóng của nhân dân, nếu có đông thành viên trong hộ gia đình cùng tham gia BHYT tự nguyện, thì thành viên thứ 3 sẽ được giảm 10% mức đóng của cá nhân; từ thành viên thứ 4 trở đi, mỗi thành viên được giảm 20% mức đóng của cá nhân.

Việc giảm mức đóng chỉ thực hiện với những đối tượng nhân dân tham gia BHYT tự nguyện theo hộ gia đình khi có tên trong cùng một hộ khẩu.

+ Đại diện hộ gia đình ghi đủ các thông tin vào Tờ khai tham gia BHYT tự nguyện theo đối tượng nhân dân (mẫu số 01/BHYTTN) theo hướng dẫn của Đại lý hoặc cơ quan BHXH; photocopy sổ hộ khẩu, nộp tờ khai cùng bản copy sổ hộ khẩu và sổ hộ khẩu gốc để Đại lý kiểm tra, đối chiếu;

+ Đại lý thu hoặc đại diện cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ tham gia BHYT tự nguyện, thực hiện việc đối đối chiếu giữa tờ khai với sổ hộ khẩu, giữa sổ hộ khẩu gốc với bản copy, nếu đảm bảo xác thực, thì Đại lý hoặc đại diện cơ quan BHXH ký vào tờ khai và bản copy sổ hộ khẩu để xác định trách nhiệm của mình, đồng thời tính toán mức đóng của từng thành viên hộ gia đình tham gia BHYT, chốt số tiền phải đóng của cả hộ.

2. Đối tượng học sinh sinh viên

Nếu tham gia BHYT tự nguyện theo trường học, thì đóng BHYT tự nguyện một lần hoặc hai lần trong một năm học hoặc đóng cả khoá học cho Đại lý thu BHYT tự nguyện tại trường.

Nếu HSSV không tham gia BHYT theo trường học mà tham gia tại nơi cư trú theo hộ gia đình hoặc theo cá nhân thì áp dụng mức đóng của đối tượng nhân dân.

3. Đối tượng Cán bộ Dân số gia đình và trẻ em đương nhiệm cấp xã

Nhóm đối tượng này do ủy ban DSGD&TE cấp huyện đóng BHYT một năm một lần cho cơ quan BHXH huyện.

Trình tự thực hiện mua bảo hiểm

1. Các bước thực hiện 

  • Bước 1: Xuất trình giấy chứng minh nhân, hộ khẩu hoặc giấy tạm trú
  • Bước 2: Ghi các thông tin về cá nhân vào tơ khai theo mẫu 01-BHYTTN
  • Bước 3: Nộp tờ khai và tiền phí BHYT cho đại lý thu xã, phường nơi cư trú

2. Cách thức thực hiện

Hàng tháng, từ ngày 25 đến ngày cuối tháng, người mua thẻ BHYT tự nguyện đến trực tiếp các đại lý thu BHXH tại các xã, phường nơi cư trú để đăng ký tham gia.

3. Hồ sơ

01 tờ khai tham gia BHYT tự nguyện theo mẫu 01-BHYTTN

4. Thời hạn giải quyết

Thẻ BHYT có giá trị sử dụng bắt đầu từ ngày 01 của mỗi tháng và sau ít nhất 30 ngày kể từ ngày đại lý thu nộp tiền vào tài khỏan BHXH huyện, thị đối với trường hợp tham gia lần đầu hoặc tham gia lại sau một thời gian gián đọan vì bất kỳ lý do gì.

Theo Minh Chuyên (Tổng hợp)/Gia đình Việt Nam