Vào những dịp cuối kỳ của năm học, việc sử dụng giấy khen, khen thưởng cho học sinh tràn lan và khen theo kiểu "không ai hiểu nổi" đang xảy ra khá tràn lan và khó kiểm soát. Điều này dẫn đến nhiều sự việc dở khóc dở cười.
Nhiều phụ huynh khi nhận được giấy khen của con em mình đã khá bối rối vì không biết khai với cơ quan là con mình được học sinh giỏi hay tiên tiến để được xét thưởng như mọi năm vào dịp hè.
Một tổ trường tổ dân phố một quận ở Hà Nội cho biết, nhận giấy khen của các cháu trong tổ để phân loại khen thưởng vào ngày 1/6 thì mới thấy có quá nhiều loại, không biết sắp xếp thế nào.
Kết quả, tất cả học sinh được giấy khen đều được phần thưởng vì mức thưởng ở tổ dân phố cũng không nhiều. Tuy nhiên, nếu phải chọn ra một số cháu xuất sắc để nêu gương thì khó hơn. Với học sinh THCS, THPT thì dễ nhưng học sinh tiểu học thì khó bởi mỗi trường khen một cách; nào là Hoàn thành xuất sắc các môn học, Hoàn thành tốt các môn Toán, môn… Thủ công, khen vượt trội môn tiếng Anh, có giấy khen thì ghi Học tập tiến bộ môn Toán, Đạo Đức, Mỹ thuật…
Một phụ huynh ở Tây Nguyên từng phản ánh trên VnExpress, chị không khỏi bất ngờ khi con đem về tờ giấy khen trên đó ghi: Đạt danh hiệu học sinh giỏi kiến thức, năng lực. "Mình nhìn tờ giấy khen mà cảm thấy khó hiểu quá! Con nhỏ mình học lớp 1 ở trường khác thì hiệu trưởng khen: Xuất sắc toàn diện".
Giấy khen ghi danh hiệu học sinh được "khen từng mặt" từng gây khó hiểu.
Tuy nhiên, khiến cư dân mạng "nổi sóng" nhất có lẽ là giấy khen của Trường Tiểu học Tân Phương, Ứng Hòa, Hà Nội với nội dung: “Đạt danh hiệu học sinh khen từng mặt”. Nhận được giấy khen của con, phụ huynh tá hỏa, không hiểu “từng mặt” là như thế nào. Bình thường năm trước đã mù mờ con đạt học sinh giỏi ở mức độ nào, học sinh tiên tiến là thế nào thì năm nay lại thêm phần hoang mang: “Chắc chắn giấy khen này không quy đổi ra được danh hiệu học sinh giỏi, tiên tiến như trước đây, lại càng không giống cách khen thông thường của các trường hiện nay là học sinh hoàn thành xuất sắc, hoàn thành tốt. Danh hiệu học sinh khen từng mặt thật khó để phụ huynh hiểu chứ chưa nói tới giải thích cho con” - một phụ huynh học sinh của trường chia sẻ.
Mới đây nhất, một câu chuyện "thật như đùa" lại xảy ra trong lễ vinh danh học sinh giỏi của một quận ở Thủ đô. Theo chia sẻ của một phụ huynh, con chị vốn là học sinh giỏi của một trường cấp 2. “Sáng 21/5, cả hai ông cháu dắt nhau lên quận. Ngồi chờ mãi tới trưa con mới nhận được phần thưởng. Khi về nhà mở ra thì thấy, phần thưởng không phải giấy khen, cũng không phải quà mà chỉ là… một tờ giấy màu, không có bất cứ chữ nào.
Con nhà mình nói rất hụt hẫng, tổn thương và cảm thấy không được tôn trọng. Thực ra, nhà trường, cô giáo rồi đến bố mẹ cũng nói mãi nên con chấp nhận phải đi”.
“Nhưng cuối cùng, dắt nhau đi rồi nhận về sự hụt hẫng”, vị phụ huynh này nói.
Phần thưởng nhận được là một tờ giấy
Cũng theo vị phụ huynh này, con chị không nhận được bất kỳ tờ giấy khen hay một phần quà nào khác. Mặc dù không thiết tha gì đến phần thưởng, nhưng bản thân chị cũng cảm thấy như thế là chưa thỏa đáng.
“Liệu có phải người lớn mải quan tâm tới phong trào thành tích mà không quan tâm đến cảm xúc của con trẻ? Tổ chức rềnh rang nhưng cuối cùng lại không coi niềm vui của con trẻ làm trung tâm”, vị phụ huynh này bức xúc.
Cũng rơi vào tình huống tương tự, một phụ huynh có con học lớp 5 kể, con chị cũng lên quận nhận phần thưởng học sinh giỏi tiêu biểu năm 2018-2019. Tuy nhiên, phần thưởng nhận về lại chỉ là một tờ giấy màu.
Một sự việc khác mới xảy ra hôm 23/5 khiến nhiều phụ huynh hoang mang về cách làm qua quýt của nhà trường. Facebooker tên Hoàng Tố Ny đăng tải bài viết kèm hình ảnh lên trang Quản lý Đô thị Đà Nẵng phản ánh Trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến (quận Hải Châu) phát chứng nhận cuối năm học cho học sinh bằng mẫu giấy in sơ sài.
Người này cho biết phụ huynh đóng học phí và tiền quỹ đầu đủ, nhưng tổng kết năm học của nhà trường lại không làm nổi một tờ giấy khen đàng hoàng hơn để động viên học sinh.
“Dịp tổng kết là lúc nhà trường đánh giá kết quả học tập nhằm động viên, khuyến khích học sinh có động lực hơn trong năm học tới. Vậy mà một trường thành phố trực thuộc trung ương mà không làm được nổi một tờ giấy khen màu, không thể hiểu được. Mình xin có ý kiến để giáo dục được cải thiện tốt hơn trong những năm tới.”, Facebooker Hoàng Tố Ny viết.
Hình ảnh giấy chứng nhận học sinh tiên tiến in sơ sài được phụ huynh phản ánh.
Sau khi thông tin được đăng tải, nhiều người tỏ ra bức xúc và cho rằng tờ giấy khen của Trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến không khác gì một “một tờ quảng cáo, rao vặt”.
Có thể thấy, cuối năm học, việc tặng giấy khen, phần thưởng của các trường quả thực rất đa dạng về đủ loại thành tích, danh hiệu.
Có trường khen con đạt thành tích giao lưu năng khiếu, có trường tặng giấy khen con có tinh thần tương thân tương ái, có giấy khen học sinh hoàn thành tốt nội dung học tập môn Toán, có giấy khen thì không đủ chỗ để ghi nội dung khi con được khen hoàn thành tốt các môn Toán, Khoa học, Tiếng Anh, Lịch sử, Địa lý… cộng thêm tích cực trong công tác học tập.
Mà học sinh có thành tích lại được nhiều trường tổ chức khen thưởng. Và cũng từ đây, các hình thức khen thưởng cũng xảy ra nhiều vấn đề oái oăm như trên.
Mặc dù ngay sau đó, việc nhận phần thưởng là một tờ giấy màu được một đại diện của ban tổ chức buổi trao tặng trả lời đó là phần thưởng tượng trưng, tiền thưởng các trường sẽ tới phòng tài chính để nhận và trao. Phòng GD-ĐT có nói sẽ chuyển 300.000 đồng cho cháu.
Tờ giấy khen "Khen từng mặt" cũng đã được Trường Tiểu học Tân Phương, Ứng Hòa, Hà Nội rút lại toàn bộ giấy khen và xin lỗi phụ huynh. Hiệu trưởng đã yêu cầu giáo viên đến từng nhà trao tận tay giấy khen mới cho học sinh, xin lỗi phụ huynh.
Còn giấy chứng nhận học sinh tiên tiến đã được ông Nguyễn Thành Lễ, Hiệu trưởng trường THCS – THPT Nguyễn Khuyến giải thích trên Vietnamnet là: "“Đối với học sinh tiên tiến, nhà trường cấp giấy chứng nhận để giáo viên chủ nhiệm đưa về lớp phát cho học sinh, còn học sinh giỏi nhà trường sẽ cấp giấy khen in màu, ép plastic. Chúng tôi nhận thiếu sót trong việc đã in giấy chứng nhận sơ sài”, ông Lễ nói.
Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa làm các phụ huynh thỏa mãn. Hầu hết các phụ huynh muốn nắm được kết quả học tập và rèn luyện của học sinh ở cả năm học thì có thể đọc nhận xét của giáo viên trong bảng tổng hợp kết quả học tập của lớp. Như vậy, phụ huynh nhìn vào đó có thể biết được con mình học tập các môn và rèn luyện năng lực phẩm chất ở mức độ nào.
Có thể thấy, việc thay đổi cách đánh giá ở học sinh tiểu học không chỉ thể hiện trên mỗi tấm giấy khen mà còn trong cả quá trình với nhận xét của giáo viên đối với từng học sinh. Học lực của học sinh mới chỉ là một phần trong sự trưởng thành của các em suốt năm học.
GS Hồ Ngọc Đại, “cha đẻ” của chương trình Công nghệ giáo dục, từng nhận định: “Làm giáo dục cần nhất cái tâm và tình yêu con trẻ tuyệt đối. Hơn lúc nào hết, những thầy cô giáo hãy vì thế hệ học trò, hãy dành cho chúng sự yêu thương từ chính tấm lòng chứ không phải việc thực hiện một vài dòng nhận xét qua quýt chung chung như là sự đối phó”.
Phải chăng đã đến lúc các cơ quan chức năng của ngành giáo dục cần xem lại cách viết giấy khen, trao phần thưởng cho các em học sinh một cách đồng bộ, thống nhất, rõ ràng để không xảy ra những sự việc đáng tiếc như trên?
Lily (th)
