Dưới đây là đánh giá của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan và bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hàng Việt Nam chất lượng cao quanh vấn đề này.
Sạch thật nhưng không dám dùng vì thiếu niềm tin
Theo bà, tiêu thụ nông sản nước ta hiện nay đang gặp vấn đề lớn gì?
Bà Phạm Chi Lan: Nông sản Việt Nam đang chịu sức ép rất lớn cả thị trường trong nước lẫn quốc tế. Thị trường ngoài nước sự lép vế rất rõ rệt vì chịu ảnh hưởng của những nước lớn cả về chất lượng, công nghệ lẫn tiếp thị.
Trong nước, nông sản Việt Nam đang phát triển theo hướng tích cực hơn. Đây là thị trường tiêu thụ chính. Khách hàng trong nước ngày càng hiện đại, khó tính hơn. Nhưng nông sản trong nước vẫn đang bị đặt trong vòng nghi ngờ về vệ sinh an toàn thực phẩm. Có thể nông sản ngon đấy, thơm đấy nhưng không sạch thì không ai dám mua.
Thậm chí dù nông dân sản xuất thực phẩm sạch thật, người tiêu dùng cũng muốn sử dụng thực phẩm sạch nhưng lại không có niềm tin. Qua đó để thấy rằng, nông sản Việt đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề từ chất lượng cho tới thị trường.
Rõ ràng thị trường đòi hỏi sản phẩm sạch trong khi nông dân cũng muốn xuất sản phẩm sạch. Cung có, cầu có nhưng sao hai bên vẫn chưa tìm thấy tiếng nói chung?
Bà Vũ Kim Hạnh: Cái này là do hệ thống phân phối nông sản sạch hiện vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, gây khó cho cả nông dân lẫn người tiêu dùng. Trên thị trường phân phối nội địa lẫn thị trường xuất khẩu vẫn chưa được tổ chức tốt, đúng nhu cầu.
Hợp tác “bốn nhà” giữa nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học và nhà nước để tạo nên một kết nối khép kín cho sản xuất nông nghiệp vẫn chưa tốt.
Sẵn sàng chấp nhận thua lỗ trong 5 – 7 năm
Đây là lần đầu tiên một doanh nghiệp lớn mạnh tay đầu tư vào nông sản một cách chuyên nghiệp. Bà đánh giá thế nào về vai trò, tác động của VinEco?
Mô hình liên kết này của VinEco trước mắt sẽ còn nhiều vấn đề phải giải quyết, nhưng dù vậy chúng ta cũng phải bắt đầu. Chúng ta đang thực hiện việc giữ vững tinh thần khởi nghiệp, dù khó khăn nhưng VinEco vẫn đi tiên phong, làm sao để kết nối các nhà lại với nhau, nhà doanh nghiệp, nhà sản xuất, nhà phân phối, nhà tiêu dùng và cả nhà khoa học nữa.
VinEco sẽ phải làm một nhiệm vụ rất khó khăn là liên kết các đầu mối này thành một chuỗi. Quá trình này rất khó khăn, nhưng với sự tham gia của VinEco, tôi lạc quan về sự thành công của chuỗi liên kết này.
Bà Phạm Chi Lan: Tại “Diễn đàn Đồng hành, hỗ trợ & thúc đẩy sản xuất nông nghiệp Việt” tổ chức tại Hà Nội ngày 14.12 vừa qua, tôi đã trao đổi riêng với nhiều người tham gia trong đó có cả nông dân thì thấy rõ ràng mô hình liên kết này rất được. Đa số mọi người đều ủng hộ, hoan nghênh vì thấy các bên đều có lợi.
Tôi cũng nhìn thấy sự khả thi của dự án này vì từ phía doanh nghiệp là Vingroup họ có quyết tâm rất cao. Họ đặt vấn đề một cách nghiêm túc, chịu đầu tư, cũng như rất kiên trì trong việc khắc phục tất cả những khó khăn qua việc làm việc với từng hộ nông dân riêng lẻ.
Tại Diễn đàn, tôi đã nói chuyện sâu với những người phụ trách các mảng mới thực sự hiểu hết được những khó khăn của doanh nghiệp mà không phải ai cũng đồng cảm được khi đầu tư nông nghiệp.
Tuy nhiên, khách quan mà nói tôi có niềm tin mô hình liên hết của VinEco sẽ thành công bởi khâu khó khăn nhất là đầu ra thì họ đã có sẵn thị trường.
Bản thân họ có chuỗi phân phối rất mạnh là hệ thống hàng nghìn siêu thị, cửa hàng tiện lợi Vinmart ở khắp nơi. Các doanh nghiệp khác nếu chỉ thuần túy kinh doanh mà đi thuê địa điểm, không có sẵn khách hàng trong tay thì thực sự rất khó.
Theo bà thì Vingroup có động lực gì để đầu tư mạo hiểm vào một ngành nghề mà ít có doanh nghiệp nào dám làm như vậy?
Vingroup đã tạo được niềm tin lớn với khách hàng ở các mảng bất động sản, y tế, giáo dục, vui chơi giải trí. Trong khi đó, vấn đề xã hội đang lo nhất hiện nay là an toàn đồ ăn thức uống. Nếu Vingroup phục vụ tốt nốt mảng này, khách hàng sẽ càng tin tưởng họ hơn.
Vì muốn có thêm niềm tin vững chắc nên họ mới đầu tư mạnh. Tôi nghĩ đấy là động lực chính. Lớn như Vingroup mà họ sẵn sàng chấp nhận thua lỗ trong thời gian dài tới 5 – 7 năm, thậm chí cả chục năm để tạo niềm tin cho khách hàng trong lĩnh vực đang bị khủng hoảng. Tôi tin uy tín, cách làm của Vingroup sẽ tạo niềm tin, sự minh bạch cho nông sản sạch.
Tôi không phải khách hàng thân tín về các mặt khác của Vingroup. Tôi chỉ tham gia mua sắm ở các siêu thị của doanh nghiệp này nhưng tôi cũng thấy rất hài lòng.
Do vậy gần đây khi thấy Vingroup làm rau sạch, tôi ủng hộ điều đó, một phần nữa tôi có niềm tin họ làm như vậy là nghiêm túc về mặt chất lượng nên tôi sẵn sàng bỏ chợ truyền thống để đi vào mua ở siêu thị Vinmart.
Box: “Chúng tôi đánh giá rất cao những đầu tư gần đây vào nông nghiệp đến từ những nhà đầu tư lớn như Vingroup (VinEco), Vinamilk, TH Milk… cũng như sự tham gia năng động của hàng loạt doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nông nghiệp, nông thôn.
Sự chuyển hướng này mang theo khoa học công nghệ và tiến bộ kỹ thuật phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Điều này kỳ vọng cho sự bứt phá mạnh mẽ của nền nông nghiệp khi Việt Nam”. (Ông Lê Quốc Doanh, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT)