Xuất hiện phổ biến việc sử dụng chất tạo nạc là vấn đề “nổi cộm” trong cuộc họp báo thường kỳ về kết quả công tác tháng 8 và nhiệm vụ trọng tâm tháng 9/2015 do Bộ NN&PTNT tổ chức ngày 31/8/2015, tại Hà Nội.
Dư lượng chất cấm vượt hơn 600 lần
Tại buổi họp báo, ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Thanh tra Bộ NN&PTNT) cho biết, đoàn kiểm tra của Bộ vừa kiểm tra nhiều cơ sở chăn nuôi tại các tỉnh miền Nam, gồm TPHCM, Đồng Nai, Tiền Giang, Long An về việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi heo. Qua kiểm tra, đoàn đã phát hiện nhiều trường hợp vi phạm.
Cụ thể, Đoàn Thanh tra Bộ đã làm việc với Chi cục Thú y TP. Hồ Chí Minh về việc phát hiện tồn dư chất cấm trong các lô heo giết mổ. Theo đó, Chi cục đã lấy 227 mẫu nước tiểu heo giết mổ của 51 lô, phát hiện 31 mẫu dương tính với hàm lượng cao từ 80 ppb – 1.300 ppb thuộc 7 lô heo, lập biên bản và ra quyết định xử lý vi phạm với 7 thương lái có heo kiểm tra dương tính với Sbutamol (một hóa chất tạo nạc đã bị cấm).
Trong 7 lô đó có 4 trường hợp có nguồn gốc xuất xứ từ Đồng Nai, 2 trường hợp ở Tiền Giang và 1 ở Long An. Chi cục Thú y TP. Hồ Chí Minh đã có công văn gửi Chi cục các tỉnh về việc phối hợp xử lý vụ việc trên.
Những con heo được nuôi bằng chất tạo siêu nạc chỉ có nằm hoặc ngồi. Mặc dù cơ quan chức năng đã bắt được không ít vụ mua bán, sử dụng chất tạo nạc trong chăn nuôi nhưng vẫn không ngăn chặn được lòng tham của nhiều chủ trang trại và thương lái - Ảnh tư liệu
Đối với Đồng Nai, Chi cục Thú y đã kiểm tra 44 trang trại trong gần 2.000 trang trại trên địa bàn, phát hiện 14 trang trại có heo dương tính với Sbutamol. Chi cục đã ra quyết định xử phạt hành chính với các trang trại tập trung tại huyện Vĩnh Cử và Biên Hòa… Đặc biệt, tại 2 trang trại chăn nuôi "vệ tinh" cho tập đoàn CP - một trong những tập đoàn hàng đầu hiện nay về quy mô chăn nuôi tại Việt Nam, Chi cục Thú y TPHCM phát hiện 2 lô heo xuất phát từ 2 trạm trung chuyển của công ty có chứa chất cấm.
Nội dung báo cáo của đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và PTNT về kết quả truy xuất nguồn gốc lô heo của Công ty CP chứa chất cấm.
Nội dung làm việc của đoàn về vấn đề truy xuất nguồn gốc lô heo chứa chất cấm của Công ty ANCO.
Tương tự như CP, Công ty Anco có tổng đàn heo 95.000 con, mỗi tháng xuất trên 14.000 con. Công ty đã xuất heo cho thương lái, giao phiếu tiêm phòng vaccine và giấy bán cho thương lái, nhưng không có biện pháp theo dõi, nên các thương lái đã bán lại cho một số trang trại để nuôi vỗ béo, sau đó mới xuất bán, ảnh hưởng tới uy tín của công ty.
Đặc biệt, đoàn công tác đã truy xuất lô hàng của công ty sản xuất thú y Khoa Nguyên (TPHCM) sản xuất tháng 7/2014. Doanh nghiệp này thừa nhận có sử dụng chất cấm. Đoàn cũng phát hiện 15 sản phẩm thuốc thú y của công ty này không nằm trong danh mục cho phép (đã lập biên bản vi phạm hành chính tới 420 triệu đồng, đình chỉ sản xuất thức ăn bổ sung 1 tháng, và cấm sản xuất thuốc thú y).
Ngoài ra, Chi cục Thú y tại Vĩnh Long, đã kiểm tra, phát hiện sản phẩm chứa Salbutamol hàm lượng tới 3.160. Cty Cường Phát (xã Bắc Sơn, Trảng Bom, Đồng Nai) là nơi đặt hàng Cty Bắc Âu Mỹ (Long Thành, Đồng Nai) sản xuất. Với Cty Cường Phát bị phát hiện 10 sản phẩm không có trong danh mục, đề xuất phạt 340 triệu đồng. Ngoài ra, tại Tiền Giang, cơ quan chức năng phát hiện 25/38 mẫu nước tiểu lợn dương tính với Salbutamol; Bến Tre lấy 20 mẫu (16 mẫu nước tiểu, 4 mẫu thức ăn bổ sung), trong đó 4/16 mẫu nước tiểu dính chất cấm; Tây Ninh phát hiện 2/2 mẫu có chất cấm.
Giải thích về việc sử dụng chất cấm tràn lan, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho rằng, do giá heo cao, từ 45.000-50.000 đồng/kg, khiến nhiều người nuôi hám lợi, mờ mắt.
Thứ hai là áp lực từ thương lái, muốn ép người chăn nuôi dùng chất cấm Sabutamol có tỉ lệ thịt nạc cao, bán được giá hơn, và thứ ba là một số địa phương xao nhãng việc kiểm tra, kiểm soát.
Sau chuyến công tác vừa qua, ông Dũng đưa ra nhận định: Tình hình sử dụng chất cấm trong chăn nuôi ở các tỉnh miền Nam đang diễn ra hết sức phức tạp, nhân dân phẫn nộ trước việc sử dụng chất cấm để vỗ béo cho heo tràn lan.
Khi ăn các thực phẩm có các chất cấm, người ăn có thể bị chóng mặt, ù tai, nhịp tim nhanh, mệt mỏi, về lâu dài có nguy cơ mắc bệnh ung thư, ảnh hưởng tới nòi giống. Đây là một tội ác, cần phải ngăn chặn, xử lý nghiêm để răn đe.
Cùng công an truy xuất nguồn gốc chất cấm
Ông Nguyễn Xuân Dương cho biết: Chất tạo nạc là tên gọi dành cho nhóm chất hóa học có đặc tính khiến vật nuôi tăng lượng nạc, giảm mỡ.
3 chất có tính tạo nạc nổi bật có mặt trên thị trường hiện nay là Sabutamol, Ractopamine, Clenbuterol, trong đó Sabutamol được sử dụng phổ biến ở Việt Nam.
Trên động vật, khi được cho ăn với một lượng lớn (1000 - 6000mg/ ngày, nhóm chất này kích thích tuyến thượng thận sản sinh corticoid (làm béo) và làm chuyển hóa nhanh các mô mỡ để tăng khối lượng nạc, các sợi cơ phình ra làm tăng tỷ lệ thịt mông, đùi, làm cho da bóng mượt.
Thực chất, các chất tạo nạc không làm tăng trọng lượng thật, chỉ tạo vẻ ngoài cho lợn trông “ngon” hơn. Trong cơ thể vật nuôi, tồn dư của sabutamol và clenbuterol được bài tiết dần qua nước tiểu nhưng chúng vẫn bị tích lũy lâu trong gan, thận, mỡ, vòng mạc và không bị phân hủy khi nấu chín ở nhiệt độ cao. Cũng chính vì thế mà các trường hợp ngộ độc được báo cáo thường do ăn nội tạng động vật và một trong những tác nhân gây ung thư.
Ông Phạm Tiến Dũng, (đứng), Trưởng phòng thanh tra chuyên ngành, Thanh tra Bộ NNPTNT phát biểu tại buổi họp báo.
Để chấn chỉnh tình trạng sử dụng chất cấm như hiện nay, ông Phạm Tiến Dũng cho biết, đoàn thanh tra của Bộ NN&PTNN sẽ tiếp tục cùng với Cục Cảnh sát kinh tế (C 46,49-Bộ Công An) tiến hành kiểm tra hàng loạt các cơ sở chăn nuôi, sản xuất thức ăn chăn nuôi tại miền Nam.
“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp cùng với các đơn vị công an truy xuất nguồn gốc, nơi cung cấp các chất cấm cho các trang trại. Đồng thời sẽ kiểm tra đột xuất các trang trại”, ông Dũng nhấn mạnh.
Theo quan điểm của ông Nguyễn Xuân Dương, để giải quyết triệt để vấn nạn này, cần tuyên truyền mạnh để người dân, người chăn nuôi phát giác những cơ sở sử dụng chất cấm trong chăn nuôi; lên án hành vi kinh doanh vô đạo đức, cạnh tranh không lành mạnh.
Ngoài ra, việc xét nghiệm để xác định có chất cấm trong chăn nuôi đang mất nhiều thời gian vì phải gửi mẫu về các phòng thí nghiệm phân tích, do đó, “Trong thời gian tới, Bộ NN&PNTNT sẽ dùng que thử để phát hiện chất cấm trong chăn nuôi, giúp người tiêu dùng có thể phát hiện nhanh các loại thịt không đảm bảo chất lượng, tẩy chay những cơ sở làm ăn gian dối. Phương pháp này cũng giúp các địa phương phát hiện nhanh những cơ sở sử dụng chất tạo nạc trong chăn nuôi”, ông Dương khẳng định.
Đối với các trang trại chăn nuôi sử dụng chất cấm, các khung hình phạt hiện nay đủ sức răn đe, vì mức phạt cao nhất là tiêu hủy toàn bộ đàn lợn, phạt tù từ 6 tháng trở lên.
Tuy nhiên: “Chúng tôi sẽ kiến nghị thêm để sửa Bộ luật Hình sự, sẽ xử phạt cao hơn, cụ thể hóa hơn để xử lý. Nhưng Bộ NN&PTNT không thể một mình giải quyết được vấn đề này, vì vậy, rất cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương, cơ quan công an trong việc tăng cường kiểm tra và nhân dân tăng cường tố giác các cơ ở làm ăn gian dối”, ông Dương cho biết thêm./.
