Trong khi chờ đợi, các giải pháp dưới đây có thể hữu ích trong việc giải quyết các vấn đề về giao thông đô thị
1. Bổ sung công suất đường
Một trong những phương pháp phổ biến nhất để chống tắc nghẽn giao thông ở các đô thị vừa và nhỏ, các quận thuộc các trung tâm lớn là xây dựng những tuyến đường tránh để chuyển hướng bớt phương tiện giao thông. Cách này đã được thực hiện trên khắp thế giới. Các nhà quy hoạch hồi giữa thế kỷ 20 đã chứng kiến việc xây dựng bổ sung đường dưới dạng đường cao tốc mới hoặc cải tạo lại, là giải pháp có thể chấp nhận được đối với việc giải quyết tắc nghẽn trong các thị trấn và thành phố lớn.
Ban đầu, các nhà quy hoạch ở châu Âu kết hợp giải pháp của Mỹ để xây dựng nhiều đường cao tốc nhằm giảm tình trạng quá tải giao thông trong đô thị. Tuy nhiên, sau một thời gian, họ nhận ra rằng cách làm này cũng chưa thực sự giải quyết triệt để vấn đề bởi việc xây dựng một mạng lưới đường cao tốc đô thị với các nút nhập làn đòi hỏi không gian rộng lớn và phải giải phóng nhiều khu nhà ở, khu thương mại để lấy mặt bằng. Do đó đến những năm 1970, các nhà hoạch định chính sách đã chấp nhận thực tế rằng, đầu tư xây thật nhiều đường cao tốc chưa phải là giải pháp toàn diện cho vấn đề giao thông đô thị.
2. Các biện pháp quản lý giao thông
Việc giải cứu ùn tắc giao thông đường bộ tạm thời và một phần có thể đạt được bằng cách đưa vào các chương trình quản lý giao thông, liên quan đến việc tổ chức lại các luồng giao thông và chỉ đường mà không cần bất kỳ thay đổi cấu trúc lớn nào đối với mô hình đường phố hiện có. Một trong số các thiết bị được sử dụng rộng rãi nhất là phần mở rộng của đường một chiều, việc điều khiển đèn tín hiệu giao thông dựa trên biến động lưu lượng phương tiện và hạn chế đỗ xe.
Trên đường cao tốc có lưu lượng giao thông lớn, một số làn đường nhất định có thể được phân bổ cho các phương tiện đến vào buổi sáng và đi ra vào buổi chiều, tạo ra hiệu ứng dòng chảy thủy triều. Các thí nghiệm gần đây sử dụng công nghệ thông tin dựa trên hệ thống di chuyển cao tốc thông minh (IVHS), với điều khiển đèn giao thông tại lối vào đường cao tốc bằng máy tính, đưa ra lời khuyên cho người lái xe trên các tuyến đường thay thế để tránh tắc nghẽn và thông tin về điều kiện thời tiết và đường xá chung. IVHS có thể được kết nối với hệ thống điều khiển xe tiên tiến, sử dụng máy tính trong xe để loại bỏ lỗi điều khiển và kiểm soát phanh tự động và tay lái khi xảy ra tai nạn.
Phương pháp “Giao thông điềm tĩnh” (Traffic Calming) đã được giới thiệu ở nhiều thành phố châu Âu, nhằm tạo ra một môi trường trong đó xe hơi được phép di chuyển nhưng ưu tiên người đi bộ. Các thay đổi về chiều ngang của đường được quy hoạch cẩn thận, hạn chế chỗ đỗ xe, còn các thiết bị điều khiển tốc độ phương tiện được kết hợp để đảm bảo sự an toàn cho cả người lẫn xe.
3. Tận dụng tối đa dịch vụ xe buýt
Nhiều thành phố ở châu Âu đưa ra chương trình ưu tiên xe buýt để tăng thêm sự hấp dẫn của loại hình phương tiện giao thông công cộng này, chẳng hạn làn đường dành riêng cho xe buýt, hoặc hướng ưu tiên khi di chuyển trên đường đông đúc. Khi xây dựng một khu đô thị mới hoàn toàn, đó là cơ hội để xây dựng một mạng xe buýt riêng biệt trong hệ thống đường đô thị, cho phép xe buýt hoạt động không bị tắc nghẽn. Tại Anh, khi xây khu đô thị mới Runcorn New Town để thay thế khu trung tâm cũ là Merseyside, một tuyến xe buýt đôi đã được hình thành nối liền trung tâm mua sắm, khu công nghiệp và khu nhà ở. Khoảng 90% dân số ở đây chỉ mất 5 phút đi bộ là đến bến xe buýt và tiết kiệm được khoảng 33% giá vé so với xe buýt thông thường.
Ở những quốc gia có hệ thống tàu điện, cần quy hoạch để bến xe buýt kết nối chặt chẽ với các nhà ga.
Hệ thống Park & Ride hiện được nhiều thành phố ở châu Âu thông qua, nhằm giảm số lượng xe hơi vào trung tâm thành phố trong giờ cao điểm mua sắm cuối tuần. Các bãi đậu xe lớn, tạm thời hoặc vĩnh viễn tùy theo nhu cầu, trên vùng ven đô thị được kết nối bằng xe buýt với các trung tâm thành phố, với chi phí thường thấp hơn chi phí đậu xe trong khu vực trung tâm. Hành khách đường sắt cũng có thể được phục vụ theo cách tương tự với việc cung cấp các bãi đậu xe công suất lớn gần các trạm ngoại thành.
4. Hạn chế việc đỗ xe
Tại các đô thị lớn vốn không có nhiều không gian để đỗ xe ô tô, việc hạn chế bãi đỗ hoặc tăng chi phí đỗ xe là bắt buộc phải làm nhằm giảm lưu lượng xe đỗ trong thời gian dài. Tuy nhiên, phải phân biệt việc đỗ xe của cư dân địa phương sống trong khu vực thông qua hình thức giấy phép hoặc bãi đỗ xe riêng.
5. Khuyến khích đi xe đạp
Những lợi ích của đi xe đạp từ lâu đã được công nhận. Xe đạp có giá rẻ và là một hình thức di chuyển lành tính, không ồn ào, không gây ô nhiễm, đạt hiệu quả về năng lượng và không gian và ít gây tai nạn nghiêm trọng. Hơn thế, người đạp xe cũng có thể tăng cường sức khỏe.
6. Tăng cường đi bộ
Đi bộ là một phương thức di chuyển quan trọng ở các thành phố, tuy nhiên dữ liệu về hoạt động này thường không được thu thập và nhiều nhà hoạch định không nghĩ rằng đó là một phương tiện vận tải. Hệ quả là rất nhiều đô thị thiếu đường dành riêng cho người đi bộ hoặc được bảo trì kém, khiến người đi bộ bị “cô lập” trên đường. Giống như xe đạp, đi bộ có nhiều ưu điểm và đáng được khuyến khích. Không phải tự nhiên mà những năm gần đây, các thành phố đi bộ trở thành nơi thú vị để sinh sống.
7. Thúc đẩy giao thông công cộng
Nếu muốn hạn chế ô tô, xe máy thì các lựa chọn thay thế hấp dẫn là bắt buộc phải đi kèm. Đi xe đạp và đi bộ có thể thích hợp cho khoảng cách ngắn, nhưng các chuyến đi dài hơn đòi hỏi phải có hệ thống giao thông công cộng chất lượng tốt, đảm bảo việc di chuyển trongg thành phố có thể hoạt động hiệu quả. Điều này đồng nghĩa với việc:
- Giá vé cần đủ thấp để người nghèo có khả năng chi trả;
- Phải có đủ phương tiện để dịch vụ thường xuyên chạy thông suốt cả ngày;
- Các bến xe, ga tàu phải được phân bổ hợp lý để không quá xa khu nhà dân;
- Tốc độ của xe buýt cần phải được nâng lên tương đối so với xe cá nhân bằng cách giải phóng chúng khỏi tắc nghẽn;
- Sử dụng vé tích hợp, có thể dùng với nhiều loại hình khác nhau như xe buýt, tàu điện….
Nguyễn Hà (Nguồn: Geographynotes)
