Nguyên nhân gây thất thu thuế nhập khẩu
Nguyên nhân khách quan
Do sự thay đổi thường xuyên về chính sách thuế của nhà nước để phù hợp với điền kiện hội nhập cũng dẫn đến sự khó khăn trong công tác quản lý, tính cập nhật của cán bộ hải quan cũng bị hạn chế.
Do sự phát triển quá nhanh của khoa học kỹ thuật để áp dụng sản xuất ra các sản phẩm mới cũng gây trở ngại trong công tác quản lý, nhiều mặt hàng vẫn còn nằm ngoài danh mục hàng hoá chịu thuế nhập khẩu khi đưa vào thị trường trong nước.
Do sự ảnh hưởng của môi trường kinh tế quốc tế... Tất cả đều là cơ hội cho doanh nghiệp nhập khẩu thực hiện các hành vi lách thuế, không nộp đúng nộp đủ số thuế theo quy định.
Nguyên nhân chủ quan
Đó là các khoản thất thu thuế phát sinh do các cá nhân, tổ chức cố tình trốn tránh nghĩa vụ thuế khi thực hiện hoạt động nhập khẩu hàng hoá. Các hành vi được tổ chức, cá nhân nhập khẩu thực hiện như: hàng hóa nhập khẩu khai báo chung một mức giá cho nhiều dòng hàng, khai giá tính thuế thấp hơn giá trị thực tế thanh toán, khai sai tên hàng đối với mặt hàng thực nhập.
Đặc biệt là các mặt hàng chưa có trong biểu thuế nhập khẩu để được hưởng thuế suất thấp, ghi sai số lượng trọng lượng mặt hàng, ghi sai hoặc làm giả chứng nhận xuất xứ để giảm mức thuế nhập khẩu, kê khai hàng nhập khẩu để gia công cho đơn vị nước ngoài, nhập khẩu để sản xuất sản phẩm xuất khẩu nhưng kê khai định mức sản xuất cao hơn định mức tiêu hao thực tế, chênh lệch mang đi tiêu thụ trong nước. Nhiều trường hợp xin gia hạn nộp thuế để nhập được hàng hoá vào thị trường trong nước sau đó bỏ trốn.
Các trường hợp gây thất thu thuế nhập khẩu
Gian lận trong việc áp mã số thuế để xác định thuế suất thuế nhập khẩu
Mỗi sản phẩm nhập khẩu sẽ có mã số thuế khác nhau, tuy nhiên, với thực trạng tự tính thuế, tự khai thuế nhập khẩu hiện nay thì rất nhiều doanh nghiệp thực hiện hành vi khai sai mã số thuế của hàng nhập khẩu để được áp dụng các mức thuế suất thấp hơn thực tế, làm giảm số thuế nhập khẩu phải nộp cho nhà nước.
Thậm chí cho nhiều đơn vị nhập khẩu cố tình tháo rời các linh kiện hoặc làm thay đổi kết cấu hoặc tính chất sản phẩm để khai báo sai mã số thuế của hàng NK để hưởng mức thuế thấp. Hành vi này xuất phát từ tính phức tạp của hàng hoá, về cơ cấu sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm mới được tạo ra trên thị trường.
Gian lận về khai báo giá tính thuế
Nhiều doanh nghiệp cố tình lợi dụng tính sơ hở và chưa cập nhật giá của cơ quan hải quan để khai báo giá tính thuế thấp hơn rất nhiều so với giá giao dịch. Thực tế qua phát hiện các hành vi gian lận về giá tính thuế, nhiều trường hợp chỉ khai báo chưa đến 10% giá trị thực tế.
Bênh cạnh đó, nhiều trường hợp còn thông đồng với đối tác nước ngoài trong việc lập hoá đơn, chứng từ với giá thấp để giảm mức thuế nhập khẩu phải đóng nhà nước. Như vậy, hành vi điều chỉnh giá trị của hàng hoá để làm thay đổi mức thuế phải nộp là một hành vi rất phổ biến và tinh vi hiện nay, điều này làm thất thoát không nhỏ trong khoản thu ngân sách từ thuế nhập khẩu.
Gian lận trong định mức nhập khẩu hàng hoá
Hành vi này thường được thực hiện bởi các doanh nghiệp gia công cho nước ngoài hoặc nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất sản phẩm xuất khẩu. Hàng hoá nhập khẩu để gia công rồi xuất khẩu sản phẩm gia công ra nước ngoài sẽ được miễn thuế nhập khẩu, xuất khẩu.
Nhiều trường hợp các đơn vị gia công khai báo sai định mức tiêu hao, định mức hao hụt khi nhập khẩu nguyên liệu, cụ thể khai báo định mức cao hơn. Sau đó doanh nghiệp mang các sản phẩm sản xuất được từ nguồn nguyên liệu chênh lệch để tiêu thụ trong nước mà không phải đóng thuế nhập khẩu cho nguyên liệu nhập khẩu đó. Hành vi này cũng được thực hiện tương tự khi nhập khẩu nguyên liệu về sản xuất ra các sản phẩm xuất khẩu.
Gian lận trong khai báo xuất xứ
Mỗi quốc gia sẽ có cam kết thương mại riêng đối với Việt Nam, do đó mức thuế suất thuế nhập khẩu cũng sẽ khác nhau khi hàng hoá có xuất xứ khác nhau. Doanh nghiệp nghiên cứu vấn đề này nên cũng đã thực hiện hành vi gian lận trong khai báo xuất xứ để được hưởng mức thuế suất tốt hơn.
Cụ thể, các doanh nghiệp sẵn sàng làm giả giấy chứng nhận xuất xứ hoặc khai báo sai nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm. Thủ thuật thực hiện hành vi bằng cách quá cảnh và một quốc gia có mức thuế xuất thấp để khai báo, làm giả, thay đổi xuất xứ lô hàng.
Lợi dụng chính sách ưu đãi, miễn thuế nhập khẩu
Theo quy định hiện tại có nhiều trường hợp được miễn thuế nhập khẩu như tạm nhập tái xuất, nhập khẩu phục vụ cho hoạt động dầu khí, nhập khẩu để tạo tài sản cố định cho cơ sở đóng tàu, tạo tài sản cố định của dự án khuyến khích đầu tư…
Các doanh nghiệp lợi dụng các chính sách này để thực hiện hành vi khai báo miễn thuế nhưng thực tế sử dụng các sản phẩm nhập khẩu không đúng mục đích đã khai báo.
Thiếu tính cẩn trọng trong khâu rà soát, thu thuế
Hiện tại sắc thuế này theo cơ chế tự khai, tuy nhiên, một số trường hợp phát hiện thất thu cũng cho thấy sai sót của cán bộ hải quan trong khâu rà soát, kiểm tra hàng hoá cũng như tính toán lại số thuế phải nộp. Bênh cạnh đó, một mặt cũng do tính đa dạng hàng hoá dẫn đến vẫn còn tồn tại các sai sót dẫn đến nguồn thu ngân sách bị ảnh hưởng.
Nguồn: https://kinhtemoitruong.vn/cac-truong-hop-lam-that-thu-thue-nhap-khau-69100.html
