Sức sống ấy đến từ những mô hình hay, cách làm sáng tạo, vì chất lượng đời sống cộng đồng ở nhiều địa phương. Trong đó, mô hình liên gia tự quản tại quận Long Biên là một trong những cách làm sáng tạo, được triển khai hiệu quả, có thể áp dụng rộng rãi ở nhiều địa phương khác.
Từ “cánh tay nối dài” của tổ dân phố...
Một tuần trước khi diễn ra Đại hội đại biểu lần thứ IV (nhiệm kỳ 2020-2025) Đảng bộ quận Long Biên (từ ngày 4 đến 6-8), bà Hoàng Thị Tình, Trưởng liên gia số 3 (tổ dân phố số 2, phường Việt Hưng) đã đi từng nhà trong khu, đôn đốc treo cờ Tổ quốc, chào mừng sự kiện. Bà Hoàng Thị Tình chia sẻ: “Tôi thực hiện treo cờ nhà mình trước tiên, rồi mới đi thông báo, vận động các gia đình khác cùng thực hiện. Không riêng việc này, bất kể việc gì muốn huy động cộng đồng tham gia, đều cần có sự đi trước, nêu gương”.
Chẳng hạn như việc tổng vệ sinh môi trường vào thứ bảy hằng tuần ở khu dân cư. Nhiều năm nay, bất kể nắng nóng hay mưa rét, bà Tình đều xuống phố từ sáng sớm để quét dọn, thu gom rác thải, khơi thông cống rãnh, bóc gỡ quảng cáo rao vặt... Cùng tham gia với bà còn có các đảng viên, cán bộ hưu trí, góp phần tạo thành nét đẹp văn hóa, thu hút sự hưởng ứng ngày càng nhiều của người dân. Từ đây, những việc làm hay, như: Trồng cây xóa chân rác, treo giỏ hoa mừng Tết Nguyên đán, sử dụng vật liệu tái chế làm đồ chơi cho trẻ em, góp phế liệu gây quỹ... đã ra đời, tô đẹp cho khu phố cũng như nâng cao hơn trách nhiệm chung tay vì cộng đồng của mỗi người dân.
Bà Lê Thị Chương, phó tổ trưởng tổ dân phố số 2 (phường Việt Hưng) cho biết, liên gia số 3 là một trong 10 liên gia ở tổ dân phố. Với trưởng liên gia là người có uy tín, nhiệt tình, được nhân dân bầu chọn, họ chính là “cánh tay nối dài” của tổ dân phố trong việc đôn đốc người dân thực hiện các nghĩa vụ, chính sách, cũng như tuyên truyền, vận động giữ gìn an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, xây dựng nếp sống văn hóa.
Còn theo ông Nguyễn Văn Tình (tổ dân phố số 4, phường Bồ Đề, quận Long Biên), mô hình liên gia tự quản góp phần kết nối cộng đồng, tạo không khí thi đua sôi nổi trong tổ dân phố. Trong đó, trưởng liên gia là người sâu sát, gần dân, kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân cũng như phát hiện những khó khăn, bất cập từ cơ sở... để kiến nghị tháo gỡ.
Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin quận Long Biên Lê Thị Hương thông tin, được triển khai từ năm 2010, hàng nghìn liên gia tự quản đang hoạt động tại quận Long Biên đã và đang phát huy hiệu quả vai trò tuyên truyền, vận động, gắn kết người dân chung tay vì chất lượng đời sống cộng đồng.
… đến nâng chất cho phong trào văn hóa
Theo bà Lê Thị Hương, với trung bình từ 200 đến 600 hộ dân/tổ dân phố, các tổ trưởng tổ dân phố khó có thể triển khai hiệu quả công việc nếu không có sự hỗ trợ của các trưởng liên gia. Không chỉ tích cực trong công tác thông tin, tuyên truyền, các trưởng liên gia còn góp phần khơi dậy, lan tỏa nhiều phong trào, cuộc vận động ý nghĩa, từng bước nâng cao chất lượng đời sống văn hóa cơ sở.
Có thể kể đến việc xây dựng mô hình “Gia đình văn hóa”, nếu không tổ chức tốt, dễ mang tính hình thức. Để tránh điều này, nhiều năm nay, các liên gia trong quận có trách nhiệm đôn đốc từ quá trình đăng ký danh hiệu, tạo phong trào thi đua đến tổ chức góp ý - khen thưởng từng năm. Bà Nguyễn Thị Xoay, công chức văn hóa - xã hội UBND phường Đức Giang đánh giá: Việc này không chỉ mang đến không khí thi đua sôi nổi giữa các gia đình, mà còn góp phần đưa phong trào đi vào thực chất, khiến danh hiệu thực sự là niềm tự hào, chứ không phải là chuyện có hay không cũng không sao.
“Trên thực tế, các cuộc bình bầu danh hiệu luôn thu hút từ 90% đến 95% hộ gia đình tham dự, đóng góp ý kiến sôi nổi, chứng tỏ danh hiệu thực sự phát huy giá trị, được người dân trân trọng. Trung bình mỗi năm, số hộ đạt danh hiệu Gia đình văn hóa của phường Đức Giang chiếm khoảng 90%”, bà Nguyễn Thị Xoay thông tin.
Đánh giá về hiệu quả mô hình liên gia trong xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn quận, Phó Chủ tịch UBND quận Long Biên Đinh Thị Thu Hương cho biết, mô hình này là một trong những cách làm sáng tạo, đưa các danh hiệu đi vào thực chất. Trong đó, phải ghi nhận sự tham gia năng nổ, nhiệt tình, trách nhiệm của các trưởng liên gia. Họ đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình, hỗ trợ đắc lực cho tổ dân phố trong việc lan tỏa nếp sống văn hóa; động viên cộng đồng chung tay xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh, giàu đẹp.
Theo bà Đinh Thị Thu Hương, quận Long Biên sẽ tiếp tục hỗ trợ để nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của mô hình liên gia, góp phần thúc đẩy sức lan tỏa của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.