Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết và những lưu ý khi bày

Các gia đình ở mỗi miền Bắc, Trung, Nam lại có cách bày mâm ngũ quả riêng, với nhiều loại quả khác nhau.

Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết

Dù là ở vùng miền, địa phương nào thì vào dịp Tết trên ban thờ cũng không thể thiếu mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả ngày Tết tượng trưng cho ước muốn của gia chủ trong năm mới.

Thường trên mâm ngũ quả sẽ có 5 loại quả với 5 màu sắc khác nhau tượng trưng cho ngũ hành: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ.

Tùy vào từng vùng mà mâm ngũ quả sẽ có những loại quả, cách bày khác nhau, tuy nhiên chúng đều mang ý nghĩa cầu cho Phú - Quý - Thọ - Khang - Ninh đồng thời mâm ngũ quả ngày Tết còn là biểu hiện công sức, thành quả của người nông dân sau một năm dài làm việc vất vả, biểu trưng cho sự sung túc, đủ đầy.

Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo cách đơn giản nhất: Trước hết, đặt nải chuối ở phía dưới để làm giá đỡ cho các loại quả khác. Tiếp đến là quả phật thủ vàng, quả quất, hồng đỏ, cam... xen kẽ xung quanh.

Lưu ý khi bày mâm ngũ quả để cả năm may mắn, tài lộc ùn ùn kéo đến

Theo chuyên gia phong thủy, các gia đình nên bày mâm ngũ quả ngày Tết theo ngũ hành với 5 loại quả, 5 màu tượng trưng cho các yếu tố Kim - Mộc - Thủy - Hỏa Thổ là tốt nhất.

Bên cạnh đó, tuyệt đối không bày các loại hoa quả giả lên ban thờ bởi những loại quả này không thể hiện được sự chân thành và tấm lòng của cháu con.

Một điều cần lưu ý khi bày mâm ngũ quả chính là sau khi rửa gia chủ nên lau khô các loại quả để tránh bị thối, mốc trong suốt 5 ngày Tết.

Nên chọn quả già những chưa chín quá, tránh chọn các loại quả chín ngon rồi sẽ rất nhanh thối.

Mâm ngũ quả ngày Tết gồm những quả gì?

Như đã chia sẻ ở trên, tùy vào mỗi vùng miền mà mâm ngũ quả sẽ gồm các loại trái cây khác nhau. Cụ thể:

Mâm ngũ quả trưng Tết Nguyên đán của gia đình miền Bắc: thường có năm loại, gồm chuối xanh, bưởi (hoặc phật thủ), đào, hồng, quýt (hoặc cam, quả quất). Chuối và bưởi là thứ không thể thiếu. Khi sắp xếp, chuôi được để dưới để đỡ lấy các quả khác, ở giữa là bưởi hoặc quả phật thủ. Còn lại bày xung quanh, xen kẽ cho vừa vặn, đẹp mặt.

Mâm ngũ quả của người miền Nam: bày biện theo mong muốn "cầu sung vừa đủ xài", mong một năm mới sung túc, đủ đầy, tương ứng 5 loại quả: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài.

Người miền nam "kỵ" cúng chuối, họ cho rằng chuối có phát âm tiếng miền Nam gần giống "chúi", làm ăn không phất lên được, dễ gặp nguy khó. Cam, quýt, lê cũng không được bày ở mâm ngũ quả Tết vì ý nghĩa không tốt đẹp theo quan niệm của họ.

Mâm ngũ quả của người miền Trung: Miền Trung có thời tiết khắc nghiệt, thường chịu ảnh hưởng của thiên tai do đó người dân không đặt nặng việc phải có một mâm ngũ quả cầu kỳ. Họ bày biện những loại quả thường có, miễn là thành tâm, gồm: chuối, dưa hấu, thanh long, cam, quýt, dứa, sung...

Ý nghĩa của một số loại quả có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết cổ truyền:

Quả chuối: Tượng trưng con cháu sum vầy, quây quần đầm ấm, màu xanh ứng với Mộc

Quả phật thủ hoặc bưởi: Mong muốn an khang thịnh vượng, màu vàng ứng với Kim. Riêng phật thủ, có ý kiến cho rằng, loại quả này còn tượng trưng cho bàn tay Đức Phật ngự trị trong đời sống tâm linh mỗi người, trưng phật thủ trong ngày Tết với ý nghĩa mong một năm mới nhiều an lành, vui vẻ, no ấm.

Cam, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt.

Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.

Đào: Thể hiện sự thăng tiến.

Táo: Phú quý, giàu sang.

Quả quất, quả hồng: Tượng trưng cho sự may mắn, màu đỏ ứng với Hỏa

Quả sung hoặc quả mây: Tượng trưng cho sự sung túc, no ấm, màu xám ứng với Thổ

Dưa hấu: Hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.

Thơm (miền Nam gọi là khóm): Với dáng như rồng (thân có vảy như vảy rồng), có ý nghĩa mang lại sự giàu có, may mắn và thịnh vượng.

Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.

Quả lê hoặc dưa lê: Tượng trưng cho sự thành đạt, thăng tiến, màu trắng ứng với Thủy.

Xoài (phát âm giống như "xài"): Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.

Dừa: Người miền Nam phát âm là “vừa”, ý muốn cầu mong sự vừa đủ, không túng thiếu và viên mãn trong cuộc sống.