Người Việt từ xưa đến nay có truyền thống trọng đạo, trọng chữ; và người thầy có một vị trí quan trọng trong đời sống xã hội. Vậy nên, câu nói “Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy” vẫn thường được nhắc nhở như một giá trị truyền thống tốt đẹp mỗi dịp Tết đến xuân về.
Tết cổ truyền Việt Nam mang đậm tính chất cầu lộc, cầu an và chúc phúc. Trong những ngày lễ tạ ơn đó, công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ, thầy cô luôn được các thế hệ sau khắc ghi, gìn giữ, phát huy.
Câu nói dân gian “Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy” chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết đầu năm.
Theo quan niệm của ông cha ta, ngày mùng một là ngày thiêng liêng nhất trong 1 năm, nên “Mùng một Tết cha” đó là ngày vợ chồng con cái, anh em ruột thịt sẽ tập trung bên nội để cúng bái gia tiên và chúc Tết ông bà, cha mẹ để tỏ lòng thành kính.
Lúc này, ông bà, cha mẹ, con cháu ăn mặc chỉnh tề gọn gàng và cùng nhau dành những lời tốt đẹp nhất.
Đầu tiên con, cháu chúc sức khỏe ông bà, cha mẹ. Tiếp đó, ông bà, cha mẹ cũng chúc con cháu ngoan ngoãn, học giỏi và “mừng tuổi” để con cháu nhận "lộc" đầu năm.
Sau đó, cả gia đình sẽ cùng nhau đi chúc Tết anh em họ hàng thân thiết bên nội, cùng trò chuyện và chúc nhau sức khỏe, năm mới an lành, hạnh phúc.
“Mùng hai Tết mẹ” tức là ngày hôm sau, vợ chồng, con cái sang thăm hỏi và chúc Tết bên nhà ngoại.
Các nghi thức “Tết mẹ” cũng trang trọng và thành kính như bên nhà nội. Con cháu chúc Tết ông bà và nhận mừng tuổi đầu năm.
Với những nàng dâu lấy chồng xa quê, ít có điều kiện về thăm nhà, đây là cơ hội lý tưởng để sum vầy, hàn huyên với bố mẹ đẻ và thăm hỏi họ hàng, anh em, bạn bè sau môt thời gian dài không gặp.
Ảnh minh họa.
Mùng 3 Tết Thầy”, là ngày người Việt tỏ lòng thành kính đến người đã dạy dỗ, truyền thụ kiến thức cho mình, không phân biệt già hay trẻ, các thế hệ học trò thường rủ nhau đến chúc Tết thầy cô giáo.
Đây vừa là dịp thăm hỏi, tỏ lòng biết ơn thầy cô vừa là thời điểm để bạn bè có cơ hội gặp gỡ, giao lưu và chúc tụng nhau gặp nhiều điều may trong những ngày Tết đến, xuân về.
Chúc Tết thầy, đó là lúc điều kiện tương đối rảnh rang, khi việc thờ cúng tổ tiên, chúc tụng những người trong gia đình mình đã vãn.
Theo Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết (nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội), câu nói nhắc đến 3 nhân vật quan trọng nhất đối với mỗi con người đó là cha, mẹ và thầy cô giáo.
Câu thành ngữ ấy cũng nói đến phong tục rất là đẹp của dân tộc ta, đó là sự kính trọng, quan tâm, chăm sóc đối với những người trên trong dịp Tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam.
Cha mẹ là những người quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi người. Cha mẹ đã có công sinh thành, dưỡng dục và dạy bảo chúng ta từ khi chúng ta cất tiếng chào đời, cho đến khi trưởng thành. Vậy nên, ngày mùng 1 và mùng 2 chính là 2 ngày quan trọng nhất để con cái thể hiện lòng hiếu thảo, kính trọng ông bà, cha mẹ hai bên nội ngoại.
Đây là một nét đẹp trong truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta từ xưa đến nay.
Bên cạnh đó, người Việt cũng thường nhắc nhau “Không thầy đố mày làm nên”, “nhất tự vi sư, bán tự vi sư” để nói về công lao dạy dỗ của các thầy, cô giáo trong cuộc đời mỗi con người. Ngày nay, mỗi dịp Tết đến, việc ghé thăm chúc Tết thầy cô vẫn được nhiều người duy trì.
Truyền thống “tôn sư trọng đạo” vẫn thể hiện rõ qua những lời thăm hỏi, trò chuyện chân thành. Nhiều lớp học trò dù đã lớn tuổi vẫn tranh thủ ghé thăm, chúc Tết thầy cô mình tạo nên những hình ảnh thật đẹp, nhiều ý nghĩa.
Đây là một giá trị phi vật thể, một nét đẹp văn hóa, mong rằng cần được gìn giữ và phát huy.
