Tuy nhiên, đứng trước các hiệp định FTA với Chile đã có hiệu lực, tôm Việt Nam có nhiều cơ hội rộng mở tại thị trường này trong thời gian tới.
Sau ba năm đàm phán, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Chile (VCFTA) đã được ký kết chính thức vào ngày 11/11/2011 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2014. Theo đó, sau khi VCFTA có hiệu lực, Chile cam kết xóa bỏ thuế cho 99,62% kim ngạch XK của Việt Nam sang Chile trong 10 năm. Thủy sản trong đó có tôm là một trong số những mặt hàng được hưởng mức thuế 0% từ 6% trước đó ngay khi hiệp định có hiệu lực.
 |
| Chile là thị trường nhỏ nhưng là cơ hội mở cho tôm Việt Nam |
So với thời điểm trước khi Hiệp định VCFTA có hiệu lực, giá trị XK tôm Việt Nam sang Chile mới chỉ ở mức nghìn USD thì sau năm 2014 đã đạt được mốc triệu USD. Từ năm 2010 đến 2013, XK tôm sang Chile dao động trong khoảng từ 57.600 USD đến 285.000 USD. Sau 2014, XK tôm Việt Nam sang Chile dao động từ 1 triệu USD đến 3 triệu USD.
Tuy vậy, giá trị XK tôm Việt Nam sang Chile sau năm 2014 không ổn định và có xu hướng giảm. Năm 2014, XK tôm Việt Nam sang Chile đạt 3 triệu USD, sau đó giảm về 1 triệu USD năm 2015. Năm 2016, kim ngạch XK tăng lên 2,7 triệu USD nhưng lại giảm về 1,2 triệu USD năm 2017. Năm 2018, XK tôm Việt Nam sang Chile giảm mạnh xuống 667,7 nghìn USD.
 |
Dù Hiệp định Thương mại tự do giữa hai nước đã có hiệu lực nhưng doanh nghiệp (DN) vẫn gặp khó khi xâm nhập thị trường này. Bởi số lượng DN chủ động đi mở thị trường chưa nhiều. Và nếu có thì vẫn ưu tiên ở những thị trường có sức tiêu thụ lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, còn thị trường mới như Chile chưa nằm trong kế hoạch của DN.
Bên cạnh đó, rào cản ngôn ngữ cũng tạo ra những khó khăn nhất định cho DN hai nước, nhất là phía Chile, khi các hiệp hội thủy sản, doanh nghiệp, các website chỉ có tiếng Chile, không có tiếng Anh.
Vì thế, DN thủy sản trong nước chưa biết nhiều về quốc gia Nam Mỹ này. Đây là điều bất lợi cho DN thủy sản Việt Nam trong bối cảnh hiện nay, nên dù cánh cửa vào Chile đã mở nhưng DN vẫn còn dè dặt.
Bên cạnh đó, khoảng cách địa lý khá xa, khiến chi phí vận chuyển cao, làm giảm sức cạnh tranh của DN về giá cả và thời gian giao hàng cho nhà NK cũng là nguyên nhân khiến kim ngạch XK tôm của Việt Nam sang Chile chưa thể bứt phá.
Bên cạnh FTA song phương VCFTA, Việt Nam còn tham gia một Hiệp định nữa với Chile đó là CPTPP. Ngày 14/1/2019, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức có hiệu lực với Việt Nam. Hiệp định CPTPP bao gồm 11 thành viên là Canada, Mexico, Peru, Chile, New Zealand, Úc, Nhật Bản, Singapore, Brunei, Malaysia và Việt Nam.
Theo cam kết của Chile trong CPTPP, các sản phẩm thủy sản trong đó có tôm NK vào Chile đều được giảm từ 6% về 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực.
CPTPP được cho là có số lượng sản phẩm tiếp cận thị trường nhiều hơn và thời gian giảm thuế nhanh hơn, dễ thực hiện hơn. Nên sau khi CPTPP có hiệu lực, kim ngạch XK tôm Việt Nam sang thị trường này cũng có sự chuyển biến tích cực.
Ba tháng đầu năm 2019, XK tôm Việt Nam sang Chile đạt 712,4 nghìn USD, tăng mạnh 1.465% so với 3 tháng đầu năm 2018 (kim ngạch chỉ đạt 45,5 nghìn USD). Chile từ vị trí thứ 60 trong top các thị trường NK tôm của Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 46 với tỷ trọng tăng lên 0,12% từ 0,01%.
Một thuận lợi nữa là Phòng Thương mại Việt Nam – Chile được thành lập từ giữa năm 2018 cũng tạo ra kênh hợp tác mới, tạo cơ hội gắn bó hơn cho cộng đồng DN hai nước và thúc đẩy giao thương.
Hiệp định CPTPP và VCFTA đều đã có hiệu lực và đang được thực thi sẽ là những công cụ hỗ trợ đắc lực cho các DN XK tôm Việt Nam sang Chile. DN cần lưu ý các điều kiện như các chứng từ cần thiết để xin phép nhập khẩu hàng hoá vào Chile, giấy chứng nhận kiểm định sản phẩm do các phòng thí nghiệm hay các phòng kiểm định chất lượng cấp, giấy phép đăng ký sản phẩm tuỳ theo chủng loại và đáp ứng quy chuẩn an toàn để đẩy mạnh XK vào thị trường này.
Minh Dương
