Chuyến tàu lịch sử mang tên Thống Nhất

Ngày nay, những chuyến tàu mang tên Thống Nhất vẫn hàng ngày xuôi ngược hoàn thành nhiệm vụ chuyên chở hành khách giữa thời bình.

Sau khi thống nhất đất nước, ngày 14-11-1975, Chính phủ đã quyết định khôi phục tuyến đường sắt Bắc Nam nối liền Thủ đô Hà Nội với TP HCM. Ngày 31-12-1976, hai con tàu mang tên Thống Nhất rước ảnh Bác Hồ xuất phát cùng giờ tại hai đầu Tổ quốc là ga Hà Nội và ga Sài Gòn, khai thông tuyến đường sắt Bắc - Nam trong niềm phấn khởi của đồng bào cả nước. Đó là chuyến tàu lịch sử không thể phai nhòa trong kí ức của hàng triệu đồng bào sau những tháng năm chia cắt đất nước.

Ngày nay, tàu khách đã phát triển, những chuyến tàu chỉ mất chưa đầy 30 tiếng để hoàn thành hành trình Bắc Nam. Nhưng có lẽ, không nhiều người biết rằng, những chuyến tàu Thống Nhất thuở ban đầu đã phải mất tới hơn 80 tiếng để nối liền một dải non sông.

Tình người trên chuyến tàu lịch sử

Trong không khí cả nước hân hoan chào đón kỷ niệm 44 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, PV báo PL&XH có may mắn được gặp những con người đang phục vụ trên tổ tàu SE3 - Thống Nhất.

Gặp anh Trần Văn Trí, đã có 20 năm gắn bó với chuyến tàu mang tên Thống Nhất - Trưởng tàu SE3 khi chuyến tàu đã chuẩn bị xong mọi công đoạn, chuẩn bị lăn bánh, anh hào hứng chia sẻ: “Cuối năm 1995, khi vừa đi nghĩa vụ quân sự về, tôi may mắn được nhận vào làm việc trong ngành đường sắt. Tính đến nay đã hơn 19 năm làm việc trên chuyến tàu Thống Nhất Bắc Nam”.

Nhiều năm xuôi ngược Bắc - Nam, anh Trí ngày càng thêm hiểu hơn ý nghĩa của chuyến tàu mang tên lịch sử này. Anh cho biết: “Khi vào làm việc trên tàu, tôi mới thực sự hiểu được ý nghĩa của chuyến tàu mang tên Thống Nhất. Đó là chuyến tàu nối liền Bắc Nam, nối liền hai bờ sông Bến Hải chạy xuyên suốt từ Bắc vào Nam năm 1975. Cá nhân tôi cảm thấy hết sức tự hào khi được phục vụ trên chuyến tàu mang tên ý nghĩa như vậy".

Tiếp nhận tổ tàu từ năm 2000, người trưởng tàu được tự mình trải qua những câu chuyện bình dị nhưng thấm đẫm tình người trên chuyến tàu Thống Nhất. Trong vô vàn những câu chuyện đã trải qua, khắc sâu trong tâm khảm người trưởng tàu này là những quả ổi cảm ơn của một hành khách cao tuổi khi nhận lại những kỷ vật tưởng rằng đã mất.

Theo lời kể của anh Trần Văn Trí, kỷ niệm đáng nhớ nhất của anh vào khoảng đầu mùa thu năm 2014-2015, có một vị hành khách đặc biệt đi từ Nam ra Bắc sau khi vào thăm người thân đã đi trên chuyến tàu do chính anh Trí đảm nhiệm. "Tôi vẫn còn nhớ mãi câu chuyện người khách già đi từ miền Nam và xuống ga Phủ Lý bỏ quên hành lý với chỉ toàn là hoa quả để biếu con cháu. Trong túi hành lý còn có một túi nhỏ để đôi bông tai bằng vàng. Lúc ấy, quan niệm của chúng tôi là phải trả tận tay người mất" - anh Trí kể lại.

Chỉ từ một chi tiết ga Phủ Lý, tổ tàu ngày ấy đã tìm lại chủ nhân của túi hành lý. Khi gặp lại, bác ấy ôm chầm lấy anh và cảm ơn rối rít vì tưởng rằng đã mất túi hành lý ấy, mất đi đôi bông tai vàng kỷ niệm của người cha tặng khi về nhà chồng. Bác ấy ngỏ ý muốn gửi tặng tổ tàu ít tiền nhưng anh Trí kiên quyết không nhận, cuối cùng bác ấy tặng 5 quả ổi vườn và tổ tàu đã vui vẻ nhận.

Những chuyến tàu Thống Nhất đã trở hàng triệu lượt khách trở về quê hương và có những người đã nên duyên nhờ những chuyến tàu mang tên Thống Nhất.

Kể về cuộc đời của mình với hơn 15 năm trên tàu Thống Nhất, anh Dư Đình Thành (ở Phủ Lý, tỉnh Hà Nam) đã có đủ cho mình những cảm xúc, những câu chuyện không thể nào quên. Cũng chính trên những chuyến tàu này, anh đã tìm được một nửa của đời mình. Không giống như anh Trí, anh Dư Đình Thành đến với tàu theo cách khác: "Ngày nhỏ, tôi luôn mơ ước trở thành CA, song nhiều lần thành công bị trì hoãn, tôi được một người giới thiệu vào làm trong ngành đường sắt. Phải từ bỏ đi ước mơ nhưng đến với những chuyến tàu Thống Nhất thực sự là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời tôi".

Từ năm 2002 đến 2005, anh Thành hoàn thiện khóa học tại Bình Dương và trở về làm việc trên tổ tàu SE3, tại đây anh đã tìm được một nửa của mình, người vợ Ngô Thị Phương Thảo (quê Nghệ An) cũng phục vụ làm việc cùng tổ tàu. Theo lời anh Thành, người vợ của anh hiện tại ngày ấy được phân công về tổ tàu do anh phụ trách. Ban đầu, anh không có nhiều ấn tượng, song chính những hành động nhỏ trong công việc, sự tận tâm với hành khách khiến anh chú ý nhiều đến chị. Tình cảm của cả hai cứ lớn dần với cái kết ngọt ngào khi quyết định về một nhà vào năm 2012.

Đặc thù công việc trên tàu, cả hai vợ chồng anh Thành đều gặp phải khó khăn khi thời gian ở gia đình thực sự không nhiều. "Việc làm trên tàu không quá vất vả nhưng khó khăn nhất là không có thời gian bên cạnh con cái. Hiện nay, do cả hai vợ chồng đều đi làm trên tàu nên tôi phải gửi con cho ông bà nội nuôi dưỡng. Thật may mắn khi cháu rất hiểu và thông cảm cho công việc của bố mẹ nên cháu ngoan và vâng lời ông bà, cha mẹ" - anh Thành chia sẻ thêm.

Tận tụy cống hiến trong công việc, cũng có những lúc anh cảm thấy mệt mỏi nhưng những câu chuyện, những hoàn cảnh trên các chuyến tàu đi qua khiến anh có thêm tình yêu với nghề. "Tôi vẫn nhớ mãi câu chuyệ̣n xảy ra cách đây khoảng 4 năm, khi đó tôi là phó tàu khách, trên tàu có 1 hành khách nữ đã có dấu hiệu trở dạ chuẩn bị sinh. Đáng lẽ, ngay cơn đau đầu tiên, tôi đã định để hành khách này xuống ở Huế. Tuy nhiên, đó là chuyến tàu Tết trở về nhà nên họ xin đi tiếp. Đến tối thì đau chuyển dạ, sinh luôn, cả tổ tàu thành bà đỡ bất đắc dĩ trên tàu. May mắn khi ca đỡ đã thành công, mẹ̣ tròn con vuông. Đó thực sự là kỷ niệm đáng nhớ nhất của tôi trong suốt thời gian công tác tại tổ tàu".

Những người như anh Trí, anh Thành hay chị Thảo đều có chung tâm tư về các chuyến tàu Tết bởi đó là thời gian con người vội vã trở về quê nhà nhưng những công nhân đường sắt lại phải rong ruổi Bắc Nam trên chuyến tàu Thống Nhất để đưa người dân trở về với gia đình. Mặc dù có chút buồn khi năm mới không được ở cạnh người thân, nhưng nhìn những ánh mắt, nụ cười, niềm vui của hành khách kịp thời trở về bên cạnh gia đình là sự động viên khích lệ đối với toàn tổ tàu, là động lực để những người công nhân này thêm tình yêu với nghề.

Anh Trần Văn Trí  - trưởng tàu SE3 Thống Nhất kiểm tra tàu trước khi khởi hành.

Hoàn thành nhiệm vụ lịch sử, tiếp bước nhiệm vụ hiện đại

Quay ngược dòng thời gian trở lại thế kỷ trước, người Pháp rút lui năm 1954, để lại Hà Nội vài chiếc đầu máy hơi nước già nua, cũ kỹ. Từ nền tảng đó, ngành đường sắt và xí nghiệp Đầu máy Hà Nội tạo dựng lên một đội tàu anh hùng góp phần không nhỏ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hàng ngàn xe tăng, pháo, súng, hàng triệu tấn đạn dược, quân nhu đã được vận chuyển chi viện cho chiến trường miền Nam.

Những năm Hà Nội đương đầu với B52, bom đạn ngút trời, mỗi công nhân ngành đường sắt là một chiến sĩ. Bởi khi đó, tuyến đường sắt là mục tiêu đánh phá ác liệt của không quân Mỹ nhằm cắt đứt con đường vận chuyển chiến lược của miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Sau nhiều năm gánh chịu bom đạn, hàng chục km đường sắt, đầu máy và gần hai ngàn toa xe đã bị phá hủy. Hơn 5.000m cầu trong đó có các cầu lớn như Long Biên, Việt Trì, Hàm Rồng… bị đánh sập hoặc hư hỏng.

Vợ chồng anh Dư Đình Thành đã có 15 năm gắn bó cùng chuyến tàu mang tên Thống Nhất. Ảnh: K.Huy

Đất nước thống nhất, ngày 14-11-1975 Hội đồng Chính phủ ra Mệnh lệnh đặc biệt số 358-TTg quyết định khôi phục nhanh chóng tuyến đường sắt Thống Nhất nối lại hai miền Bắc – Nam đã bị chia cắt. Đến ngày 31-12-1976, Chính phủ quyết định tổ chức hai đoàn tàu Thống Nhất xuất phát cùng giờ, cùng ngày tại ga Hà Nội và ga Sài Gòn khai thông tuyến đường sắt Bắc Nam Thống Nhất. Chuyến tàu lịch sử ấy đã mất hơn 80 tiếng để đi dọc chiều dài đất nước. Một khoảng thời gian quá dài cho một chuyến tàu nhưng lại quá ngắn cho cuộc hành trình nối liền đất nước bị chia cắt sau những năm tháng chiến tranh ác liệt.

Với sự tiến bộ và phát triển không ngừng, ngành đường sắt Việt Nam đã bước lên tầm cao mới, đầu máy 215 cùng một vài chiếc đầu máy hơi nước giờ được lưu giữ như chứng nhân lịch sử. Những công nhân, chiến sỹ năm nào giờ đã lui về̀ phía sau, nhưng còn đó các thế hệ kế cận tiếp tục lèo lái hành trình trên những chuyến tàu Bắc Nam tiến về phía trước.