1. Đèn ông sao
Đèn ông sao là chiếc đèn trung thu quen thuộc với tất cả các thế hệ người Việt mỗi dịp Tết Thiếu nhi về. Dù một số đồ chơi trung thu truyền thống dần mai một, nhưng đèn ông sao vẫn hiện hữu và trở thành mặt hàng đắt khách, món quà ý nghĩa dành cho trẻ thơ trong dịp trung thu.
Đèn ông sao có hình ngôi sao 5 cánh, tâm sao gắn một cây nến để thắp sáng là một trong những loại đèn lồng yêu thích của trẻ nhỏ trong ngày Tết Trung thu.
Đèn ông sao là món đồ chơi trung thu truyền thống phổ biến nhất.
Bạn cũng có thể tự làm đèn ông sao làm quà chơi trung thu cho các em bé trong gia đình: Hướng dẫn làm đèn ông sao trung thu truyền thống.
2. Đèn cù
Đèn cù cũng là một trong những món đồ chơi trung thu truyền thống có mặt trong thời thơ ấu của nhiều thế hệ người Việt Nam. Theo các thế hệ trước, tên của loại đèn này xuất phát từ hình dáng của nó. Khi gọi là đèn cù vì nó quay như cái cù.
Mỗi dịp Tết Trung thu, trẻ em khu xóm lại kéo đèn cù sáng ánh nến chạy vòng quanh sân và cười đùa ríu rít trong đêm trăng. Đèn cù quay được nhờ một bánh xe được gắn dưới đế đèn.
Đèn cù cũng là món đồ chơi truyền thống vẫn được ưa chuộng tới hiện nay.
Đề hoàn thành một chiếc đèn cù cần khá nhiều công đoạn, bắt đầu bằng việc chẻ nứa vót nan cắm vào bánh xe, dán giấy bóng màu, sửa lại bằng kéo. Tiếp đến là vẽ hình trang trí bằng sơn, tra then ngang, buộc lõi dây thép và cắm vào đai đèn một bánh xe gỗ để đèn có thể chuyển động khi đưa qua đưa lại.
3. Đèn kéo quân
Ngoài đèn ông sao, đèn kéo quân cũng là món đồ chơi truyền thống quen thuộc ở Việt Nam mỗi dịp trung thu về. Ngày nay, không có nhiều trẻ em biết đến đèn kéo quân vì loại đèn này dần mai một và được thay thế bởi nhiều món đồ chơi trung thu khác.
Đèn kéo quân được làm bằng giấy bao quanh chiếc khung tre gọi là lồng kéo. Đèn kéo quân độc đáo ở chỗ chiếc lồng kéo “biết” xoay tròn, kéo theo bao nhiêu hình, tên dân gian gọi là các “quân”.
Đèn kéo quân là một cách vừa chơi vừa học cho thiếu nhi.
Đèn kéo quân là trò chơi “vui mà học”, dạy các em về lịch sử, giáo dục lòng yêu nước. Chính vì thế, hình ảnh dán trên đèn kéo quân thường là những đoàn quân xung trận hoặc nói về việc nghĩa.
Ngày nay, đèn kéo quân được cải tiến không chỉ thắp bằng nến mà ngay cả khi thắp sáng bằng pin, kèm theo một mô tơ nhỏ cũng đủ giúp cho đèn quay được.
4. Đèn lồng
Ngoài đèn ông sao, đèn cù, đèn lồng xếp giấy là một trong số ít món đồ chơi trung thu truyền thống của Việt Nam còn được lưu giữ và yêu thích đến ngày nay.
Đèn được làm đơn giản bằng các loại giấy màu sặc sỡ với tay cầm bằng tre, giữa đèn có chỗ thắp nến khiến chiếc đèn trở nên rực rỡ vào đêm trăng rằm.
Đèn lồng giấy có cách làm đơn giản nhưng khi thắp nến vào đêm trung thu rất đẹp và rực rỡ.
5. Trống ếch
Trống ếch giống như chiếc trống da trâu, trống sư tử nhưng nhỏ hơn cũng là một trong những món đồ chơi trung thu truyền thống yêu thích của trẻ em Việt Nam ngày xưa. Khi đánh, trống phát ra tiếng kêu "cắc, tùng" đặc trưng trong dịp Trung thu, tạo thêm sự rộn ràng, phấn chấn, tưng bừng và làm nên hương vị của ngày Tết Thiếu nhi.
Trống ếch.
6. Trống lắc tay
Ngày nay, trống lắc tay ít xuất hiện trên các sạp hàng bày bán đồ chơi trung thu ở Việt Nam hơn ngày xưa. Trống lắc tay có 2 viên bị nhựa được gắn ở 2 bên trống, khi lắc sẽ tạo ra tiếng “boong boong” vui tươi, rộn ràng. Trong các đoàn rước đèn trung thu của trẻ em Việt Nam ngày xưa, trống lắc tay là đồ chơi không thể thiếu.
Trống lắc tay hiện nay còn rất ít nơi bán.
7. Trống bỏi
Trống bỏi làng Báo Đáp là đồ chơi trung thu dân gian, truyền thống, góp mặt trong bữa tiệc vui đêm trăng của thiếu nhi ngày xưa.
Khi quay, trống bỏi tạo ra tiếng “tạch tạch” đanh gọn, vui tai. Thứ đồ chơi “nhà quê” này được làm từ những nguyên liệu rất đơn giản: đất sét, cán nhựa, que sắt, giấy hồng, dây nilon.
Trống bỏi - món đồ chơi nhỏ mà hấp dẫn.
Mặt trống được nặn từ đất sét, chỉ lớn hơn đồng xu một chút, cắm que sắt vào hai bên sườn rồi phơi khô. Sau khi phơi khô, hai mặt trống được bọc bằng giấy đỏ sao cho kín để tạo ra tiếng kêu đanh, gọn, vui tai đặc trưng. Công đoạn cuối là buộc dây, tra cán nhựa, làm “dùi” cho trống.
8. Mặt nạ giấy bồi
Có một thời gian, mặt nạ giấy bồi – món đồ chơi trung thu của Việt Nam tưởng chừng bị lấn át bởi các loại đồ chơi hiện đại, bắt mắt hơn từ Trung Quốc.
Mùa trung thu năm nay, những chiếc mặt nạ giấy bồi đã dần xuất hiện trở lại với hình ảnh các nhân vật dân gian Việt Nam quen thuộc như: ông Địa, chú Tễu, Chí Phèo, Thị Nở... Ngoài ra còn có mặt nạ của các nhân vật trong truyện cổ tích nước ngoài để các em nhỏ hóa trang thành các nhân vật mình yêu thích trong đêm trăng rằm.
Mặt nạ giấy bổi hiện nay bắt đầu xuất hiện lại trên thị trường.
9. Đầu sư tử
Đầu sư tử là một trong những đồ chơi trung thu truyền thống của Việt Nam được trẻ em yêu thích, mang ý nghĩa thịnh vượng, may mắn và điềm tốt lành.
Nếu các anh lớn có đầu sư tử đại, trống da trâu, quần áo, phục trang tươm tất để thể hiện các màn múa lân, sư tử điêu luyện thì các em nhỏ cũng có đầu tư tử, trống ếch “cắc tùng” để bắt chước và thỏa mãn niềm vui thích của mình trong ngày Tết Thiếu nhi.
Đầu sư tử.
10. Tò he
Tò he là giấc mơ muôn màu sắc, là thế giới trẻ thơ đầy ngộ nghĩnh được thể hiện qua các nhân vật cổ tích, con thú đáng yêu. Từ những nguyên liệu thân thuộc với ruộng đồng như bột gạo nếp, phẩm màu tự nhiên, que tre, với sự sáng tạo, kỹ thuật điệu nghệ, người thợ nặn ra những con tò he đủ mọi hình dáng, thể hiện được các cung bậc cảm xúc trên khuôn mặt.
Tò ho vẫn được bảo tồn và phát triển tới tận ngày nay.
