Tiến độ giải ngân rất chậm
Tại Hội nghị trực tuyến "Thúc đẩy giải ngân nguồn vốn ODA và vay ưu đãi" tổ chức sáng 26/6, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết: "Tình hình phân bổ đầu tư công trung hạn chậm và phải thay đổi, điều chỉnh nhiều. Bên cạnh đó, dự toán từ vốn đầu tư của nguồn ODA chưa được triển khai kịp thời. Chính vì vậy, nhiều dự án thiếu nguồn vốn để giải ngân. Trong thời gian tới, sẽ phải sửa lại một số quy định cho phù hợp với tình hình mới".
Con số thống kê cho hay,trong 6 tháng đầu năm 2019, ước lũy kế giải ngân vốn nước ngoài dành cho cấp phát đầu tư phát triển được 2.050 tỷ đồng đạt 3,42% kế hoạch vốn Quốc hội giao (7,16% kế hoạch vốn do Bộ Kế hoạch - Đầu tư giao); Chi thường xuyên: 833 tỷ đồng đạt 17,85% dự toán Quốc hội phê duyệt; Cho vay lại đối với chính quyền địa phương: khoảng 216 tỷ đồng, đạt 1,26% kế hoạch.
Giải ngân nhóm doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công là 7.664 tỷ đồng, đạt 29,22% hạn mức giải ngân cho vay lại.
Trong khi đó, theo kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020, vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài được điều chỉnh theo nghị quyết của Quốc hội là 360.000 tỷ đồng. Đến hết năm 2019, tổng số đã giao trong dự toán ngân sách nhà nước của giai đoạn 2016 - 2019 là 244.300 tỷ đồng, số còn lại chưa giao là 115.700 tỷ đồng, bằng 67,9% kế hoạch điều chỉnh của cả giai đoạn.
Số đã giải ngân, lũy kế từ năm 2016 đến tháng 5/2019, là 133.042 tỷ đồng, bằng 54,5% kế hoạch đã giao của giai đoạn 2016 - 2019 và bằng 36,96% kế hoạch trung hạn điều chỉnh giai đoạn 2016 - 2020; nếu so với kế hoạch ban đầu là 300.000 tỷ đồng vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài, thì mới giải ngân đạt 46%.
Ảnh minh họa.
Cụ thể, năm 2016 dự toán Quốc hội quy định là 50.000 tỷ đồng, giải ngân đạt 42.552 tỷ đồng, bằng 81,1% dự toán Quốc hội giao và bằng 88,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Năm 2017, dự toán Quốc hội giao là 74.034 tỷ đồng gồm kế hoạch vốn bổ sung trong năm là 14.034 tỷ đồng, giải ngân đạt 56.578 tỷ đồng, bằng 76,4% dự toán Quốc hội giao, bằng 78,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Năm 2018, dự toán Quốc hội giao là 60.226 tỷ đồng, giải ngân đạt 32.307 tỷ đồng, bằng 53,6% dự toán Quốc hội giao và bằng 59% kế hoạch Thủ tướng giao.
Và trong năm 2019, dự toán Quốc hội giao là 60.000 tỷ đồng, đã giao là 47,5 nghìn tỷ đồng, số còn lại Thủ tướng chưa giao là 12.500 tỷ đồng. Giải ngân 5 tháng đầu năm chỉ đạt 1.605 tỷ đồng, bằng 2,7% dự toán Quốc hội giao và bằng 5,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
"Tình hình trên cho thấy, tiến độ giải ngân trong 6 tháng đầu năm 2019 là rất chậm, đòi hỏi phải có các biện pháp nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc để thúc đẩy giải ngân theo kế hoạch được Quốc hội và Chính phủ giao", ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (QLN) đánh giá.
Tránh vỏ dưa lại gặp... vỏ dừa?
Theo ông Long, sở dĩ việc bố trí kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn chậm là do nhiều nguyên nhân, trong đó có các nguyên nhân do kế hoạch đầu tư công trung hạn bố trí thiếu so với nhu cầu; Kế hoạch đầu tư công 2019 phân bổ chậm; Điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công chậm;...
Đề cập tới những nguyên nhân khiến cho "nút thắt" giải ngân vốn đầu tư công ngày càng chặt, ông Long cho biết, qua theo dõi, Bộ Tài chính nhận thấy việc chuẩn bị các thủ tục đầu tư của dự án thường kéo dài, trong một số trường hợp việc chuẩn bị đầu tư kéo dài dẫn đến thời gian triển khai dự án là không đủ và chủ dự án buộc phải làm thủ tục xin gia hạn thời gian thực hiện dự án.
Cụ thể, từ đầu năm đến nay, đã có 37 Hiệp định vay đã phải làm thủ tục gia hạn với nhà tài trợ. Bên cạnh đó, bất kỳ thay đổi nào về quy mô, phạm vi, nội dung và sử dụng vốn dư đều cần phải thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện dự án.
Số dự án phải làm thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư trong nửa đầu năm 2019 là 26 chương trình, dự án. Điển hình là các dự án đường sắt đô thị với tổng vốn đã ký kết gần 4,5 tỷ USD trong đó 4/7 dự án đang trong giai đoạn thực hiện điều chỉnh tổng mức đầu tư.
"Việc bố trí nguồn vào giải ngân cho các dự án này đến nay vẫn đang đình trệ. Để có thể nhanh chóng ký kết dự án, nhiều bộ ngành và địa phương đã cam kết bố trí đủ vốn đối ứng để thực hiện dự án", ông Long đánh giá.
Tuy nhiên, theo vị này, trên thực tế có rất nhiều dự án chưa được bố trí hoặc bố trí không đủ vốn đối ứng dẫn đến việc triển khai các dự án là rất chậm. Trong nhiều trường hợp, các dự án mặc dù được bố trí đủ kế hoạch vốn nhưng công tác triển khai rất chậm.
Ông Long khẳng định: "Điều này cho thấy, công tác chuẩn bị dự án còn nhiều bất cập. Đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tư vấn thiết kế dự án, việc triển khai công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư... thường là nguyên nhân chính dẫn đến việc chậm triển khai dự án (Dự án nâng cấp Quốc lộ 217 vay vốn ADB; Dự án Y tế tuyến tỉnh vốn vay KFW)".
Chưa dừng lại ở những khó khăn ấy, đại diện Cục QLN cho biết thủ tục cho vay lại cũng còn nhiều vướng mắc.
Cụ thể, theo quy định của Luật Quản lý nợ công, việc cho vay lại theo cơ chế cơ quan cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng chủ yếu được thực hiện qua Ngân hàng Phát triển Việt Nam. Tuy nhiên, công tác thẩm định tài chính, thẩm định tài sản đảm bảo, ký kết và quản lý hợp đồng ủy quyền cho vay lại thường chậm. Ví dụ: Dự án khoản vay truyền tải điện 3 vay vốn ADB, Dự án nâng cao chất lượng đại học vay vốn World Bank...
Các vướng mắc khi thẩm định cho vay lại địa phương chủ yếu là do các địa phương không đáp ứng được các điều kiện được vay lại nguồn vốn ODA và vay ưu đãi của Chính phủ như: Dự án chưa có kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn Ngân sách Trung ương được giao trong giai đoạn thực hiện (Thẩm định dự án của 18 tỉnh thì có 16 tỉnh không có kế hoạch đầu tư công trung hạn); Địa phương có nợ vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài quá hạn trên 180 ngày (có 2/18 tỉnh)...
Nguồn: https://cdn.reatimes.vn/mediav2/media_old/giai-ngan-von-dau-tu-cong-tranh-vo-dua-lai-gap-vo-dua-37107.html
