Thời gian gần đây, hiện tượng lợi dụng dịch Covid-19 để tung tin thất thiệt hoặc đưa thông tin chưa kiểm chứng… gây hoang mang dư luận xã hội có phần trở nên phổ biến. Ðiều đáng nói trong số hàng trăm trường hợp được xác minh đưa tin sai sự thật, bị xử phạt vi phạm hành chính, có không ít gương mặt trẻ.
Giới trẻ là những người nhanh nhạy, tiếp xúc thường xuyên với mạng xã hội, nơi thông tin cả thật và giả được cập nhật liên tục. Bên cạnh những người nhận thức chưa đầy đủ, cũng có người cố ý đưa tin sai sự thật nhằm quảng cáo sản phẩm, bán hàng, tăng lượt truy cập, theo dõi. Không hiếm người tham gia bình luận ác ý, mạt sát những người nhiễm Covid-19, kỳ thị người thuộc diện cách ly. Khi một cá nhân trở thành đối tượng bị “ném đá”, lập tức thông tin cá nhân, đời tư, gia đình, người thân của họ được các facebooker giỏi công nghệ, trong đó phần đông là người trẻ tuổi, “tung hê” lên mạng xã hội.
Cách đây chưa lâu, có cô gái trẻ từ vùng dịch về lên mạng xã hội “khoe thành tích” trốn cách ly y tế. Bệnh nhân thứ 17 nhiễm Covid-19, khai báo y tế và lịch trình di chuyển không trung thực khiến hoạt động chống dịch gặp nhiều khó khăn, cũng là gương mặt còn rất trẻ. Lại nữa, khi công tác phòng, chống dịch Covid-19 căng thẳng, trong số du học sinh trở về nước, có người không tuân thủ quy định cách ly, chê bai điều kiện ăn ở… Những việc làm đó khiến không ít người cho rằng, lớp trẻ ngày nay chỉ biết đòi hỏi, hưởng thụ, thiếu trách nhiệm với đất nước. Không chỉ lên án gay gắt hành vi thiếu chuẩn mực, có những người bày tỏ thất vọng đối với lớp trẻ…
Tuy nhiên, phải thấy một thực tế là từ khi Covid-19 khởi phát đến nay, người trẻ đóng vai trò quan trọng và tích cực trong nỗ lực phòng, chống dịch bệnh. Tại nhiều cơ sở y tế, bệnh viện, không ít bác sĩ, điều dưỡng viên trẻ tham gia trực 24/24 giờ trong nhiều ngày, để điều trị bệnh nhân. Có hàng nghìn sinh viên các trường đại học y, dược tình nguyện tham gia chăm sóc bệnh nhân, người bị lây nhiễm, theo dõi, kiểm tra sức khỏe, thống kê những người nghi nhiễm.
Trong thanh niên, nhiều hoạt động đổi mới, sáng tạo, khởi nghiệp được cộng đồng ghi nhận, đánh giá cao. Nghiên cứu và phát triển thành công các bộ kit xét nghiệm Covid-19 cũng là những nhà khoa học trẻ Việt Nam. Nhiều hành động thiết thực, ấm tình người của giới trẻ góp phần làm lan tỏa yêu thương trong cộng đồng.
Mới đây, các hoạt động hỗ trợ kỳ thi vào lớp 10, năm học 2020 - 2021 tại các trường THPT trên địa bàn thành phố Hà Nội diễn ra rất sôi nổi và hiệu quả. Hoạt động "Tiếp sức mùa thi" tập trung hỗ trợ đối tượng là thí sinh và người nhà thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10, năm học 2020 - 2021 của thành phố Hà Nội. Các nội dung trọng tâm được triển khai gồm: Đoàn Thanh niên các quận, huyện, thị xã chỉ đạo thành lập các đội hình tình nguyện “Hoa phượng đỏ” ở cả 2 cấp quận, huyện và cấp trường; Trực tiếp hướng dẫn, động viên, hỗ trợ thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại các điểm thi thuộc đơn vị mình trong các ngày diễn ra kỳ thi; Thành lập các đội hình tình nguyện “Giao thông xanh”, tổ chức trực, hướng dẫn phân luồng giao thông, giảm ùn tắc giao thông tại các điểm thi và các nút giao thông xung quanh các điểm thi; Tổ chức các điểm trông giữ xe miễn phí cho thí sinh và người nhà trong các ngày diễn ra kỳ thi.
Đóng góp của những người trẻ cho thành phố không hẳn là những việc làm to lớn, mang vinh quang hay tỏa sáng chói ngời. Đóng góp của người trẻ đôi khi chỉ là những việc làm hết sức bình dị nhưng đúng sức, vừa tầm, có tâm và đầy trách nhiệm, toát lên khí chất của một Hà Nội trẻ trung, sôi động mà vẫn đằm sâu đầy thanh lịch, đậm nét Tràng An.
Việc người trẻ xếp hàng trật tự, không vì đông đúc, vội vàng mà chen lấn, xô đẩy cho thấy người trẻ Hà Nội thật văn minh, thanh lịch. Nếu ai đó trót phê phán rằng giới trẻ Hà Nội ồn ào, thiếu sự nhường nhịn, chưa có văn hóa xếp hàng thì chỉ cần nhìn dòng người hôm đó là sẽ nghĩ khác hẳn. Nếu ai đó nói rằng người trẻ Hà Nội bây giờ chỉ thích nhạc Hàn, phim Hàn, mê mẩn nhạc Rock, Rap mà không chịu đọc sách, nghiên cứu văn hóa thì hãy đến với phố sách Đinh Lễ vào cuối tuần. Tại nơi này, giới trẻ thường xuyên ghé thăm là bằng chứng cho văn hóa đọc đáng quý của người Hà Nội luôn được lưu giữ, như một mạch ngầm tuôn chảy mạnh mẽ ở đất ngàn năm văn hiến.
Mấy năm gần đây các trung tâm thương mại mở ra nhiều, tạo ra nhiều sân chơi mới cho người Hà Nội mỗi dịp cuối tuần. Nếu không xem phim, mọi người có thể đi mua sắm hay thưởng thức hương vị ẩm thực khắp thế giới tại đây. Nhiều người cứ ngỡ đến đó là được phục vụ nên mặc nhiên có quyền được hưởng thụ, xả rác bừa bãi. Tại khu ăn uống của một trung tâm thương mại gần Ngã Tư Sở, rất nhiều gia đình ăn uống xong là vứt đồ ăn thừa, hộp túi lổng chổng trên bàn rồi cứ thế đi. Người đến sau chỉ dồn tất cả vào một góc bàn để đặt đồ ăn thức uống của mình vào. Có hai cô gái trẻ khi ngồi vào bàn thì chẳng ai bảo ai tự động thu hết rác mà người khác bỏ lại vào túi nilon, dẹp gọn xuống chân, tỉ mẩn lau bàn sạch sẽ sau đó mới ăn uống. Khi thấy đông người đang tìm chỗ, các cô giục nhau ăn nhanh để nhường chỗ cho mọi người nhưng vẫn không quên dọn sạch rác của mình, lau bàn sạch bóng rồi rời đi với những túi rác của mình lẫn của người khác từ nãy đã dọn. Nhìn cái bàn sạch sẽ, hộp đũa và giấy ăn để gọn gàng, ghế xếp ngay ngắn, rất nhiều người xung quanh bất chợt thấy xấu hổ và nhắc nhở con cái (và cả bản thân mình) không được bừa bãi chốn không gian chung nữa. Rõ ràng, chỉ cần bằng hành động nhỏ thôi nhưng hai cô gái đó đã tác động rất lớn đến suy nghĩ, ý thức của những người khác.
Cách đây mấy năm, các bạn trẻ đã chung tay nhau lau dọn tẩy rửa con đường gốm sứ khỏi bụi bẩn và mùi xú uế do những người vô ý thức làm bẩn đã được dư luận hết sức khen ngợi. Hay các bạn trẻ bảo nhau làm sạch tháp Hòa Phong bên hồ Gươm vì có quá nhiều người thích đánh dấu sự có mặt của mình bằng việc vẽ bậy, ghi chữ chi chít lên tường, làm xấu cảnh quan chung cũng khiến người ta giật mình về ý thức bảo vệ công trình, di tích của người dân quá kém.
Nếu ai cũng như các bạn trẻ này, coi thành phố là của mình, nâng cao ý thức trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ thì chẳng những thành phố đẹp lên mà bản thân mỗi bạn trẻ cũng tỏa sáng bằng chính sự thanh lịch, văn minh của mình.
Tình yêu Hà Nội đã và đang được giới trẻ bày tỏ dưới mọi khía cạnh, mọi ngả nhìn về cuộc sống và điều đáng nói là những ngả nhìn ấy đều mang lại cảm nhận về một Thủ đô ngàn năm văn hiến. Chặng đường phía trước còn rất nhiều gian nan nhưng họ hiểu rằng không có một cố gắng nào là vô ích, bởi những tư tưởng về một thông điệp tử tế bằng cách nào đó chắc chắn sẽ luôn chạm tới được suy nghĩ của nhiều người.
