1. Quan niệm của người Việt về cúng rằm tháng Chạp
Cũng như những tháng khác trong năm, lễ cúng ngày Rằm thường diễn ra vào ngày 14-15 âm lịch tuy nhiên, cúng rằm tháng Chạp được người Việt xem là quan trọng hơn vì đó là thời điểm đánh dấu kết thúc năm cũ.
Theo đó, Rằm tháng Giêng, Rằm tháng Bảy cùng ngày Rằm tháng Chạp là những ngày Rằm lớn nhất trong một năm.
Nhiều người thắc mắc rằng cúng rằm tháng Chạp có giống như những ngày rằm hàng tháng trong năm?
Thực ra, tháng Chạp cũng giống như những ngày rằm hàng tháng, tùy vào sự tín ngưỡng hay quan điểm tâm linh mà các gia đình có những lựa chọn là ngày nào đó quan trọng với họ hay không.
Theo phong tục, vào ngày Rằm tháng Chạp nhà nhà thường bày biện lễ vật cúng dường và thành tâm cầu nguyện để nhận được sự phù hộ, độ trì cho gia đình, người thân khỏe mạnh, bình an, may mắn, thành đạt.
Chính vì lẽ đó, nhiều gia đình muốn chuẩn bị tươm tất hơn, họ chọn mua nhiều đồ hơn, lễ vật nhiều hơn, loại hoa đẹp và đắt tiền hơn để bày biện lên bàn thờ.
Việc này hoàn toàn tùy thuộc vào quan niệm khác nhau của từng gia đình. Nhưng quan trọng là sự thành tâm và lòng thành của gia chủ trọn vẹn là được.
Cúng Rằm tháng Chạp cũng không khác mấy so với các ngày Rằm khác, nhưng vì là ngày cuối cùng nên tâm thế sẽ khẩn trương và muốn chuẩn bị tươm tất chu toàn hơn.
Các gia đình đều muốn thể hiện sự trọn vẹn, chỉnh chu của cả một năm thông qua lễ cúng Rằm, đồng thời cũng đánh dấu cho tháng Tết, tháng mừng năm mới đã khởi động.
Theo Lịch Ngày Tốt, ngày Rằm tháng Chạp 2019, sẽ rơi vào Chủ nhật ngày 20/1/2019 (Dương lịch), tức là ngày Đinh Tỵ, tháng Ất Sửu, năm Mậu Tuất. Đây là một ngày Hoàng Đạo (ngày tốt).
Theo Lịch Vạn niên 2019, trong ngày Rằm tháng Chạp có các giờ hoàng đạo sau: giờ Sửu (từ 1h-3h), giờ Thìn (7h-9h), giờ Ngọ (11h-13h), giờ Mùi (13h-15h), giờ Tuất (19h-21h) và giờ Hợi (21h-23h).
2. Rằm tháng Chạp có giống các ngày Rằm khác?
Tháng Chạp tức tháng 12 âm lịch là tháng cuối năm, trước khi đón năm mới thì người Việt sẽ chuẩn bị ba lễ cúng tiễn năm cũ, bao gồm cúng Rằm tháng Chạp, cúng ông công ông táo 23 tháng Chạp và cúng tất niên. Trong đó, Rằm tháng Chạp là lễ sớm nhất, cũng là thời điểm đánh dấu sự tất bật cho một mùa Tết Nguyên Đán đã chính thức bắt đầu.
Kể từ Rằm tháng Chạp người Việt sẽ bắt tay vào chuẩn bị những vật dụng và nghi lễ cần thiết để hoàn tất năm cũ và đón năm mới. Đây là nghi thức tâm linh quan trọng bởi Rằm tháng Chạp tuy không đặc biệt hơn những ngày Rằm khác trong năm nhưng chính thời điểm đã làm cho nó trở nên ý nghĩa hơn, giống như một dịp tổng kết những điều đã qua và sẵn sàng đón nhận những điều mới mẻ. Cúng rằm tháng Chạp có điều gì khác biệt?
Ngày Rằm trong văn hóa của người Việt còn được gọi là ngày Vọng, thời gian mà Mặt Trăng và Mặt Trời thông suốt, tự nhiên giao hòa nên thế giới trần gian và thế giới tâm linh tương thông. Người ta tin rằng trong ngày này, chỉ cần con người thành tâm khấn nguyện thì người đã khuất sẽ cảm ứng được và đáp lại lời khẩn cầu.
Bên cạnh đó, lúc mà trời đất đều thông tỏ như vậy con người sẽ cảm nhận được thuần khiết, trong sáng và thanh sạch của tâm hồn. Nghi thức bày ra giống như một cách thức để “rửa tội”, tự kiểm điểm bản thân, đẩy lùi những điều tội lỗi xấu xa bên trong, sống hướng thiện, sáng suốt.
Cúng Rằm là nghi lễ tâm linh mang ý nghĩa tưởng nhớ, thức tỉnh và gửi gắm hi vọng. Trong lễ người ở dương gian sẽ tưởng nhớ tới ông bà tổ tiên, khấn nguyện tới thân linh và tự nhắc nhở bản thân. Lúc này, cùng với sự hài hòa của thiên đại, khói hương và cảm ứng tâm thức của con người sẽ mang tới an lạc, giao lưu dương gian và âm thế.
Cúng Rằm tháng Chạp cũng không khác mấy so với các ngày Rằm khác, nhưng vì là ngày cuối cùng nên tâm thế sẽ khẩn trương và muốn chuẩn bị tươm tất chu toàn hơn. Các gia đình đều muốn thể hiện sự trọn vẹn, chỉnh chu của cả một năm thông qua lễ cúng Rằm, đồng thời cũng đánh dấu cho tháng Tết, tháng mừng năm mới đã khởi động.
3. Cúng Rằm tháng Chạp cần lưu ý gì?
Ngày Rằm tháng Chạp là thời điểm đánh dấu thời gian chúng ta sẽ bắt tay vào chuẩn bị những vật dụng và nghi lễ cần thiết để hoàn tất năm cũ và đón năm mới.
Đồ lễ khi cúng đơn giản thì chỉ cần cúng lễ chay gồm trầu cau, hoa quả, hoa tươi, hương đèn, nước sạch và nến. Các loại hoa thường dùng là hoa huệ và hoa cúc – hai loài hoa được coi là có ý nghĩa tâm linh đặc biệt.
Gia đình nào muốn tươm tất hơn thì biện lễ mặn gồm các món ăn truyền thống như xôi gấc tượng trưng cho may mắn, gà luộc đại diện cho sung túc, giò chả, nem rán, món xào, canh măng miến và đặc biệt, có thể thêm bánh chưng cho không khí ngày cận tết càng thêm đầm ấm. L
Ngày Rằm tháng Chạp bên cạnh thực hiện Nghi lễ cúng Rằm tháng Chạp chuẩn mực, nhiều gia đình, địa phương còn đi chùa làm sớ để cầu an cho người thân trong gia đình, đồng thời giữ cho tâm hòn thanh tịnh, trong sạch. Việc này được tiến hành tại chùa và gồm tất cả 7 lá sớ, mục đích cầu bình an cho các thành viên trong gia đình.
Thời điểm cuối năm, nhất là thời gian từ ngày Rằm trở đi người ta thường hạn chế tối đa việc vay mượn người khác. Bởi vì trong quan niệm điều này sẽ khiến bạn bị cản trở tài lộc trong năm mới. Thay vào đó, người ta thường trả hết nợ nần trong năm.
Bên cạnh đó tháng Chạp còn được xem là tháng Củ mật. Có những lưu ý trong tháng củ mật cần tránh kẻo gặp rắc rối trong năm mới. Do đó, gia chủ cẩn thận hơn trong việc đi lại và bảo vệ tài sản của gia đình mình.