Butrint là một thành phố của Hy Lạp cổ xưa và cũng là di tích cổ ở Sarande của Albania, sát ngay biên giới Hy Lạp. Butrint, nằm ở phía nam của Albania trên một ngọn đồi trông xuống kênh Vivari cách thành phố Sarande 20 km, là một sự kết hợp đặc biệt bao gồm khu khảo cổ học, di tích và thiên nhiên trong vùng Địa Trung Hải.
Thời kỳ đế chế La Mã, Butrint vốn là một vùng đất có đông dân cư ngụ. Theo lịch sử của La Mã cổ đại thì người sáng lập ra Butrint là nhà tiên tri Helenus. Nhà tiên tri Helenus là con trai Vua Priam thành Troy.
Theo các bằng chứng khảo cổ thì đây là nơi cư ngụ của con người tiền sử từ khoảng giữa thế kỷ thứ 10 đến thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên. Butrint nằm ở một vị trí chiến lược vô cùng quan trọng trên eo biển Corfu. Vào thế kỷ thứ 4 trước công nguyên, cư dân Butrint đã cho xây dựng 1 đền thờ thờ thần Asclepius và 1 quảng trường lộ thiên để hội họp.
Thời kỳ Hy Lạp cổ
Trong thời Hy Lạp cổ từ thứ IV đến thứ III TCN, bức tường pháo đài được xây dựng với các cổng hoành tráng khác nhau. Khu bảo tồn lớn Asclepius cũng được xây dựng trên sườn phía nam của đô thị xưa. Trong thế kỷ thứ II trước Công Nguyên, khu vực được phát triển với sự tài trợ, đồng thời nhiều công trình được xây dựng bao gồm một nhà hát, hội trường cổ và các mái vòm.
Thời kỳ La Mã
Tuy rằng, Butrint bị cai trị bởi Đế chế La Mã nhưng vẫn duy trì một mức độ tự chủ cao. Người La Mã đã xem Butrint là một thành phố quan trọng đặc biệt thông qua sử thi Aeneid của Virgil trong đó có người anh hùng Aeneas trú ngụ tại vùng đất này.
Ngoài ra, họ còn cho rằng đây là vùng đất mà tổ tiên Trojan của họ đã chọn, và Butrint chính thức trở thành một thuộc địa của La Mã. Thành phố này không chỉ là chiến lược quan trọng trong việc kiểm soát biển và các tuyến đường địa phương mà còn mang lại lợi ích kinh tế về nông nghiệp.
Từ bên ngoài bước vào, men theo lối đi bên phải vào rừng chính là rạp hát cổ từ thế kỷ thứ III trước Công Nguyên. Trong thời La Mã, nhà hát này được sử dụng và có thể chứa lên đến 2500 chổ ngồi. Kiến trúc của nó chịu ảnh hưởng từ kiến trúc Hy Lạp cổ, có hình vòng tròn, nằm tách biệt hoàn toàn so với thành phố cao bên trên.
Sâu trong rừng là một bức tường khắc bằng chữ khắc Hy Lạp cổ sắc nét.Theo một nguồn tin, vào thế kỷ thứ 6, một nhà Kito giáo đã trang trí chúng bằng cách khảm lên tường. Ngoài ra, những chữ này cũng được khắc dưới các mái vòm của nhà thờ một cách độc đáo.
Hành trình đến với thành phố cổ Butrint chính là hành trình khám ra con đường đi đến ngôi báu cổ, quý giá của đất nước Albania. Butrint không sở hữu vẻ đẹp thơ mộng nhưng lại luôn luôn hấp dẫn sự đam mê khám phá của mọi du khách đến đây.