Những ngày gần đây, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận được rất nhiều phản ánh của các tổ chức tín dụng (TCTD) hội viên về các khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc thực hiện yêu cầu tại Công văn số 2916/C67-P9 ngày 31/5/2017 của Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) hướng dẫn công an các tỉnh, thành phố xử lý vi phạm hành chính đối với người điều khiển phương tiện giao thông sử dụng bản sao giấy đăng ký xe có xác nhận của ngân hàng nhận thế chấp.
Trước chỉ đạo trên, các tổ chức tín dụng (TCTD) rất hoang mang, lo lắng, nhất là những ngân hàng thương mại có dịch vụ cho vay tiêu dùng mua ô tô chiếm tỷ trọng lớn (có những ngân hàng tỷ trọng dư nợ lĩnh vực này khoảng 30%, trong đó tỷ lệ khoản vay được đảm bảo chính bằng xe ô tô hình thành từ vốn vay chiếm khoảng 90% với giá trị mỗi khoản vay lên tới 80 - 90% giá trị xe).
Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)
Nhiều ngân hàng đã có khách hàng yêu cầu được nhận lại bản chính giấy đăng ký xe đang thế chấp tại ngân hàng do bị xử phạt khi sử dụng bản sao giấy đăng ký xe có xác nhận của ngân hàng nhận thế chấp.
Trong khi đó, theo các ngân hàng, xe ô tô là một tài sản đặc thù, các TCTD nói chung đều không thể quản lý cầm giữ xe ô tô mà chỉ có thể kiểm soát được rủi ro thông qua giữ bản chính giấy đăng ký xe. Nếu để bên thế chấp vừa giữ ô tô vừa giữ bản chính giấy đăng ký xe thì khách hàng vay vốn có thể tự động chuyển nhượng, mua bán, cho thuê, cầm đồ...
Trong trường hợp đó, TCTD không thể kiểm soát, quản lý được khoản vay, không thể xử lý, thanh lý khoản vay khi khách hàng không trả được nợ, có nguy cơ sẽ làm tăng nợ xấu của TCTD. Từ đó, các TCTD sẽ e ngại cho vay, hạn chế sự tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp và người dân đối với lĩnh vực này.
Theo Hiệp hội Ngân hàng, về mặt pháp lý, theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, bên thế chấp có quyền giữ giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp nếu các bên có thỏa thuận. Việc quy định bên thế chấp giữ bản chính giấy đăng ký phương tiện giao thông trong khi bên thế chấp vẫn giữ tài sản thế chấp như quy định tại Nghị định 163/2006/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 11/2012/NĐ-CP) là không còn phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và dẫn đến những khó khăn, vướng mắc nêu trên của bên nhận thế chấp.
Khoản 2 Điều 58 Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định về các giấy tờ người lái xe khi điều khiển phương tiện phải mang theo gồm Đăng ký xe nhưng không quy định phải là bản chính. Điều 3 Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ về việc cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch thì quy định: Bản sao được chứng thực từ bản chính có giá trị sử dụng thay cho bản chính đã dùng để đối chiếu chứng thực trong các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt của Chính phủ không quy định xử phạt đối với trường hợp sử dụng giấy đăng ký xe là bản sao từ bản chính do đơn vị có thẩm quyền cấp khi tham gia giao thông.
Trước đó, nhằm xử lý những khó khăn, vướng mắc trong việc nhận thế chấp tài sản đảm bảo là phương tiện giao thông, đồng thời tạo điều kiện cho cho người dân và các TCTD thực hiện hoạt động vay và đi vay thuận lợi, đảm bảo quyền lợi của bên nhận thế chấp, ngày 12/7, Thống đốc NHNN đã có văn bản gửi Bộ Tư pháp và Bộ Công an kiến nghị các giải pháp để xử lý vấn đề này.
Đồng thời, trong thời gian chờ Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định 11/2012/NĐ-CP, NHNN cũng đề nghị Bộ Công an chỉ đạo cơ quan công an các cấp cho phép người điều khiển phương tiện giao thông sử dụng bản sao Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông có xác nhận của TCTD khi lưu thông phương tiện giao thông.
Theo đánh giá của giới chuyên gia, đây là động thái tích cực của NHNN nhằm tháo nút thắt ngân hàng giữ Giấy đăng ký xe trả góp.
Trên thực tế, trao đổi với các ngân hàng, nếu không giữ giấy tờ gốc của bên thế chấp bằng các thoả thuận dân sự thì khó có ngân hàng nào dám cho vay mua ô tô, do lo ngại có thể phát sinh nợ xấu khó kiểm soát.
