Sốc nhiệt là tình trạng bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng tăng nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C và kèm theo rối loạn chức năng thần kinh (rối loạn ý thức, hôn mê, co giật).
Sốc nhiệt được chia thành 2 nhóm: Sốc nhiệt kinh điển và sốc nhiệt do gắng sức. Hai thể này khác nhau về cơ chế nhưng biểu hiện làm sàng giống nhau.
Sốc nhiệt kinh điển hay gặp ở người già, cơ thể suy nhược, trẻ em, người có bệnh tim mạch, bệnh thần kinh, hay các rối loạn nội tiết. Do tiếp xúc một cách thụ động với một môi trường có nhiệt độ cao trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày.
Sốc nhiệt do gắng sức hay gặp những người trẻ, khỏe mạnh với hệ điều hòa nhiệt độ bình thường. Thường phơi nhiễm với nhiệt độ môi trường tăng cao và đồng thời do sự sinh nhiệt lúc thể dục, gắng sức.
Nhìn chung nguyên nhân chính là tốc độ sinh nhiệt vượt quá khả năng của cơ thể đào thải nhiệt. Sự tiến triển thành sốc nhiệt và tổn thương cơ quan đích có liên quan tới đáp ứng sinh lý của tăng nhiệt độ, ngộ độc nhiệt trực tiếp và đáp ứng viêm.
|
Khi nhiệt độ tăng cao quá mức tế bào có thể chịu đựng dẫn tới thoái hoá protein. Cơ thể có thể bị tổn thương trong thời gian từ 45 phút tới 8 giờ sau khi thân nhiện là 42 độ C.
Hầu như tất cả các tế bào đều tự bào vệ bằng cách sinh ra protein bảo vệ nhiệt nhằm kéo dài sự tồn tại. Sự tăng loại protein này còn xuất hiện cả trong thiếu máu, thiếu oxy, nội độc tố, cytoxin viêm. Những trường hợp có nồng độ protein này thấp đều dễ bị tổn thương nhiệt như tuổi cao, mất thích nghi khí hậu hoặc đa gen.
Triệu chứng về lâm sàng của sốc nhiệt: Nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C; da nóng và khô (toát mồ hôi hiện diện trong một nửa các trường hợp của say nóng lúc hoạt động vật lý).
Các dấu hiệu sớm và các triệu chứng gồm: Mệt, đau đầu, khó thở, đỏ mặt, mửa và tiêu chảy; rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp; rối loạn hô hấp, khó thở, suy hô hấp cấp tiến triển; có cơn động kinh; suy gan, suy thận; rối loạn đông máu; tiêu cơ vân…
Biến chứng của sốc nhiệt có thể gây nên cho tất cả các cơ quan: Nhịp nhanh xoang, tụt huyết áp, tăng men tim, thủng cơ tim; phù phổi, viêm phổi, kiềm hô hấp; tiêu cơ vân, suy thận cấp, hoại tử ống thận cấp; hạ kali máu, tăng kali máu, hạ calci máu, tăng natri máu, hạ đường huyết, tăng uric máu; rối loạn đông máu, hội chứng đông máu rải rác nội mạch; liệt nửa người, hôn mê, mất trí nhớ; vàng da, hoại tử tế bào gan, suy gan…
Khi gặp người sốc nhiệt ở ngoài cộng đồng cần làm mát ngay tức thì và hỗ trợ suy chức năng cơ quan. Đưa bệnh nhân ra khỏi môi trường nóng, cởi bỏ quần áo, chuyển tới nơi bóng râm; Hỗ trợ đường thở, hô hấp, tuần hoàn bằng đặt đường truyền tai mũi, thở oxy, thông khí hỗ trợ nếu có chỉ định. Nếu được điều trị sớm, bù dịch đầy đủ, điều trị tích cực thì tỷ lệ sống đạt trên 90%;
Trước đó, ngày 13-9 một cháu bé 3 tuổi học ở Trường Mầm non Đồ Rê Mí, xã Hoàn Sơn, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh bị bỏ quên trên xe đưa đón của trường từ 6 giờ 30 đến 15 giờ cùng ngày.
Sau khi phát hiện cháu bé ngất trong xe, chủ trường mầm non đã đưa cháu bé đi sơ cứu tại một phòng khám tư nhân, rồi chuyển đến Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh cấp cứu và được chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương.
Các bác sỹ Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, cháu bé bị sốc nhiệt. Đến nay, sau 2 ngày điều trị cháu bé đã tỉnh táo, tiếp xúc được với cha mẹ nhưng vẫn còn sốt nhẹ nên được tiếp tục theo dõi.
.jpg)
