Theo Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân lên 11 triệu đồng/tháng; giảm trừ đối với người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng, sẽ có hơn 1 triệu người đang nộp thuế bậc 1 không phải nộp thuế thu nhập cá nhân nữa.
Dịch bệnh khiến thuế thu nhập cá nhân giảm mạnh
Theo thống kê của Tổng cục Thuế, tổng số thu từ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) lũy kế 9 tháng đầu năm 2020 đạt 90.114,8 tỷ đồng, bằng 70,06% so với dự toán. Nguyên nhân là do trong những tháng đầu năm dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt kinh tế xã hội của nước ta.
Tuy nhiên, do kiểm soát tốt dịch bệnh, nên tăng trưởng kinh tế vẫn ở mức dương (2,12%), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng đầu năm tăng 3,85% so với cùng kỳ năm 2019, kéo theo số thu thuế TNCN tăng nhẹ 5,02% so với cùng kỳ năm 2019.
Mặc dù vậy, tốc độ tăng thu thuế TNCN 9 tháng của năm 2020 đã giảm 12,69% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công và số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân (nguồn thu chính của thuế TNCN) bị tác động mạnh nhất.
Cụ thể, trong quý I-2020, số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công tăng 19,1%; thu từ đầu tư vốn tăng 15,2%; từ hoạt động kinh doanh của hộ cá nhân tăng 6,4%; thu từ chuyển nhượng bất động sản tăng 6,1%... Nguyên nhân chủ yếu là do những nguồn thu phát sinh từ hoạt động kinh tế năm 2019 tăng khá (17,2% so với cùng kỳ) và được nộp trong quý I/2020.
Cũng do tình hình kinh tế năm 2019 tăng, dẫn đến các DN chi trả thu nhập cho người lao động trong dịp trước và sau Tết Nguyên đán tăng cao. Không chỉ có vậy, thị trường bất động sản sôi động, thị trường chứng khoán khởi sắc nên thuế TNCN từ những nguồn này cũng tăng theo.
Tuy nhiên, từ tháng 3-2020, dịch Covid-19 bùng phát ở Việt Nam, tháng 4-2020 thực hiện giãn cách toàn xã hội khiến hoạt động kinh doanh giảm sút, nhiều DN cắt giảm tiền lương, tiền công.
Thêm vào đó, do thực hiện gia hạn thuế TNCN đối với hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị định số 41/2020/NĐ-CP dẫn đến số thu thuế TNCN quý II-2020 giảm mạnh, chỉ bằng 92,6% so với cùng kỳ, trong đó số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công; số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân và số thu thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản lần lượt chỉ đạt 95,9%; 84,6% và 83,1%.
Từ quý III-2020, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản bắt đầu có dấu hiệu hồi phục nhẹ so với quý II nên thu thuế TNCN cũng tăng nhẹ (1,9% so với cùng kỳ).
Tuy nhiên, số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công và số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân tiếp tục giảm, cụ thể số thu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công chỉ đạt 94,7% và số thu thuế TNCN từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân quý III đạt 98,5% so với cùng kỳ năm 2019.
Hơn 1 triệu người không còn phải nộp thuế
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Nhà nước đã kịp thời ban hành một số chính sách thuế nhằm tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ cho người nộp thuế là cá nhân.
Cụ thể, ngày 8-4-2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 41/2020/NĐ-CP về việc gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Theo đó, gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế TNCN đối với số tiền thuế phát sinh phải nộp năm 2020 của hộ gia đình, cá nhân kinh doanh. Hộ gia đình, cá nhân kinh doanh thực hiện nộp số tiền thuế được gia hạn tại khoản này chậm nhất là ngày 31-12-2020.
Ngày 2-6-2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN. Cụ thể, mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế được nâng từ 9 triệu đồng lên 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm). Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc được nâng từ mức 3,6 lên 4,4 triệu đồng/tháng. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1-7-2020 và áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2020.
Theo ước tính, với mức giảm trừ mới, sẽ có khoảng 1 triệu người đang phải nộp thuế TNCN ở mức đầu tiên (bậc 1) sẽ không phải nộp thuế TNCN nữa. Với những người có thu nhập cao hơn, phải nộp thuế trong khoảng bậc 2 trở đi thì rõ ràng cũng sẽ rất có lợi khi số thuế TNCN phải nộp cũng sẽ giảm đáng kể do được nâng mức giảm trừ gia cảnh lên.
Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh bắt đầu được thực hiện đã ảnh hưởng ngay đến số thu thuế TNCN, cụ thể số thu từ tiền lương, tiền công tháng 8-2020 chỉ bằng 93,2% cùng kỳ năm 2019 và giảm mạnh so với số thu tháng 7-2020 (giảm 37,2%); số thu từ tiền lương, tiền công tháng 9-2020 bằng 92,74% cùng kỳ năm 2019 và giảm 43,28% so với số thu tháng 7-2020.
Có thể nói, với những chính sách hỗ trợ người nộp thuế được ban hành thời gian vừa qua đã góp phần hỗ trợ cho DN và cá nhân vượt qua giai đoạn khó khăn, nhất là các cá nhân, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 bị giảm thu nhập, mất việc làm, sẽ không phải nộp thuế. Đối với những người có thu nhập cao, ít bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh sẽ vẫn phải nộp thuế theo đúng quy định của pháp luật.
Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN áp dụng ngay cho kỳ quyết toán thuế TNCN năm 2020 sẽ đảm bảo tính cập nhật của chính sách, kịp thời giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp thuế.
