Ưu tiên hàng đầu trong năm 2025 là tháo gỡ vướng mắc pháp lý dự án và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận đất đai

Năm 2024 khép lại với những thành tựu ấn tượng, 15/15 chỉ tiêu kinh tế-xã hội đều được hoàn thành. Trong đó, tốc độ tăng trưởng GDP đạt 7,09%, đưa quy mô nền kinh tế lên 476,3 tỷ USD, xếp thứ 33 toàn cầu. Đặc biệt, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 800 tỷ USD, với mức xuất siêu kỷ lục 24 tỷ USD. Thu ngân sách nhà nước vượt hơn 2 triệu tỷ đồng, tăng 19,8% so với dự toán và 18% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu năm thứ tư liên tiếp vượt dự toán với con số ấn tượng 336,5 nghìn tỷ đồng.

Năm 2024 cũng là năm đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế về đất đai tại Việt Nam. Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, với nhiều nội dung đổi mới, góp phần tháo gỡ các vướng mắc, bất cập kéo dài nhiều năm trong lĩnh vực đất đai.

Năm 2025, Chính phủ đã đề ra các động lực và giải pháp rõ ràng để phấn đấu đạt mức tăng trưởng GDP ít nhất 8% và hướng tới mục tiêu "hai con số". Cùng với nền tảng đạt được trong năm 2024 và quyết tâm cải cách mạnh mẽ của Chính phủ, đây sẽ là định hướng đúng đắn, tạo động lực mạnh mẽ để nền kinh tế tiếp tục bứt phá.

Trong bối cảnh đó, việc tiếp tục hoàn thiện thể chế về đất đai - nguồn lực chủ chốt và quan trọng đối với nền kinh tế - là nhiệm vụ rất quan trọng, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Trao đổi với Reatimes, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, lĩnh vực bất động sản là một trong những lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế. Ngành bất động sản liên quan trực tiếp đến nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn như xây dựng, vật liệu xây dựng, tài chính, du lịch, sản xuất,…cũng như các lĩnh vực cho thuê bất động sản công nghiệp, văn phòng, nhà ở và có sức lan tỏa đến nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác.

"Nếu lĩnh vực bất động sản tăng trưởng và phát triển tốt, sẽ góp phần thúc đẩy các ngành liên quan, góp phần tạo cơ sở để nền kinh tế đạt được mức tăng trưởng cao trong thời gian tới", PGS.TS Nguyễn Đình Thọ khẳng định.

Trong đó, việc khai thác, tận dụng tối ưu nguồn lực đất đai là rất quan trọng. Luật Đất đai 2024 đã quy định việc tiếp cận quyền sử dụng đất của nhà đầu tư trong các lĩnh vực theo hướng mở rộng hơn, tạo ra môi trường đầu tư công khai, minh bạch, công bằng và thuận lợi cho doanh nghiệp trong tiếp cận đất đai. Qua đó, sẽ góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cũng như đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Nếu lĩnh vực bất động sản tăng trưởng và phát triển tốt, sẽ góp phần thúc đẩy các ngành liên quan, góp phần tạo cơ sở để nền kinh tế đạt được mức tăng trưởng cao trong thời gian tới

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ

Đặc biệt, trong năm 2025, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ tin tưởng, các chính sách thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư triển khai dự án nhà ở, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát giá cả và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững. Đây không chỉ là ưu tiên của các quốc gia định hướng xã hội chủ nghĩa như Việt Nam, mà còn là trọng tâm của nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Úc, New Zealand, Canada, và các nước châu Âu khác.

Song, để những điểm tích cực của Luật Đất đai mới thực sự phát huy tác dụng, việc thúc đẩy thực thi ở cấp địa phương là rất quan trọng.

Thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành đã yêu cầu các địa phương khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, tập trung vào kiểm kê đất đai, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất. Nhất là việc xác định giá đất liên quan trực tiếp đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và khả năng tiếp cận đất đai của doanh nghiệp và người dân. Một số địa phương đã ban hành bảng giá đất mới, dựa trên nguyên tắc thị trường được quy định trong Luật Đất đai.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, thách thức lớn nhất đối với các địa phương là tháo gỡ nút thắt trong huy động nguồn lực đất đai.

"Mục tiêu không chỉ là Nhà nước thu được ngân sách cao nhất từ đất đai, mà còn phải tạo điều kiện để các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận đất đai với chi phí hợp lý, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm giá thành sản phẩm", ông Thọ nói.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ

Mục tiêu không chỉ là Nhà nước thu được ngân sách cao nhất từ đất đai, mà còn phải tạo điều kiện để các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận đất đai với chi phí hợp lý.

Cụ thể hơn, Luật Đất đai 2024 đã đưa ra quy định yêu cầu bảng giá đất phải tiệm cận với giá thị trường, nhưng đồng thời yêu cầu các địa phương áp dụng hệ số điều chỉnh để xác định nghĩa vụ tài chính, đảm bảo mức tăng không vượt quá 15-20% so với kỳ trước.

"Nếu các địa phương thực hiện tốt việc này, sẽ giúp ổn định, hài hòa nghĩa vụ tài chính của người dân và doanh nghiệp, nâng cao khả năng tiếp cận đất đai của doanh nghiệp vừa và nhỏ, và thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết 18 NQ/TW về quản lý đất đai", ông Thọ chia sẻ. Đồng thời khẳng định, sự phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách và việc thực thi hiệu quả tại địa phương sẽ tạo động lực để lĩnh vực đất đai phát triển, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

TS. Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, ưu tiên hàng đầu trong thời gian tới là tháo gỡ những vướng mắc pháp lý cho các dự án. Đặc biệt, cần cải thiện sự phối hợp giữa các bộ, ngành để đảm bảo tính đồng bộ và minh bạch trong hệ thống pháp luật, giúp các nhà đầu tư dễ dàng triển khai dự án.

"Hiện nay, nhiều dự án đầu tư đang bị đình trệ, chủ yếu do vướng mắc từ hệ thống pháp luật. Quốc hội và Chính phủ đã rất nỗ lực trong việc sửa đổi, hoàn thiện nhiều luật quan trọng, nhưng sự chồng chéo giữa các quy định trong các lĩnh vực như đất đai, quy hoạch, xây dựng, và phòng cháy chữa cháy vẫn tồn tại. Một dự án đầu tư thường liên quan đến rất nhiều luật, và chỉ cần một trong số đó không thuận lợi sẽ dẫn đến ách tắc. Vì vậy, ưu tiên hàng đầu trong thời gian tới là tháo gỡ những vướng mắc pháp lý này", ông Tuấn nói.

Trong đó, ông Tuấn nêu rõ, các thủ tục liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng và quy hoạch cần được rút gọn và tinh giản để giảm thời gian xử lý, từ vài năm xuống chỉ còn vài tháng hoặc thậm chí vài tuần. Gần đây, Quốc hội đã thông qua luật sửa đổi bốn luật trong lĩnh vực đầu tư, trong đó có các cơ chế đặc biệt để rút ngắn thời gian thực hiện đối với các dự án công nghệ cao. Nếu những cơ chế này được áp dụng rộng rãi cho các dự án khác, sẽ giúp giảm đáng kể chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.

Một yếu tố quan trọng khác là chất lượng thực thi ở cấp địa phương, theo ông Tuấn. một số địa phương như Hải Phòng, Bắc Giang, và Trà Vinh đã đạt tốc độ tăng trưởng hai con số nhờ môi trường kinh doanh thuận lợi, thủ tục hành chính tinh gọn, và tinh thần hỗ trợ doanh nghiệp cao.

"Nếu cả nước có khoảng 30 - 40 địa phương đạt tăng trưởng hai con số thì tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ được cải thiện đáng kể", ông Tuấn tin tưởng.

Thời gian tới, kỳ vọng những bước đột phá trong cải cách pháp luật, cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, sẽ là động lực giúp doanh nghiệp phát triển, thúc đẩy nền kinh tế tiến đến mục tiêu tăng trưởng đã đặt ra trong năm 2025.