Tục lệ cúng tất niên từ bao đời nay diễn ra vào chiều 30 cuối năm, khi đó các thành viên trong gia đình sẽ sum họp bên nhau cùng ăn một bữa ăn tất niên ấm cúng.
Mâm cúng tất niên thường sẽ chuẩn bị 2 mâm cỗ, một trong nhà và một ngoài trời. Tuy nhiên, nếu điều kiện không cho phép thì có thể gộp thành một mâm cúng trong nhà cũng được.
Các món trong mâm cỗ mặn cũng tùy thuộc từng gia đình, có gia đình cúng các món chay đơn giản nhưng vẫn mang đậm nét truyền thống của mâm cúng tất niên Việt Nam đó là: bánh chưng, xôi, chè.
Ngoài những món ăn trên thì gia chủ chuẩn bị thêm hoa tươi và một ít vàng mã.
Mâm cỗ tất niên sẽ được đặt ở một chiếc bàn con ở bên dưới bàn thờ chính và mâm ngũ quả và hoa tươi sẽ được đặt ở trên ban thờ, và tuyệt đối không nên đặt trước chính giữa bát hương mà bạn nên đặt chúng ở 2 bên ban thờ.
Khi gia chủ bày mâm ngũ quả cần lưu ý, nên lựa chọn những trái cây thông dụng, ăn được và đẹp mắt. Tuyệt đối không được cúng các loại hoa quả trái cây giả.
Ngoài việc quan tâm đến chuẩn bị mâm lễ cúng tất niên hay cúng tất niên 2020 ngày nào tốt nhất thì bài văn cúng tất niên cũng vô cùng quan trọng, bởi theo phong tục từ xa xưa, bài cúng tất niên Canh Tý đầy đủ sẽ cụ thể như sau:
Văn khấn lễ tất niên ngày 30 Tết:
(Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa - Thông tin):
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ...
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm ...
Tín chủ (chúng) con là: ...
Ngụ tại...
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khỏe, gia đình hòa thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
