Ngân hàng thương mại trước áp lực siết chặt tỷ lệ an toàn vốn

Ngân hàng ồ ạt tăng vốn để củng cố “bộ đệm” tài chính

Mới đây, Hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank, mã: TPB) đã thông qua phương án tăng vốn điều lệ năm 2025 dưới hình thức phát hành cổ phiếu để trả cổ tức. Cụ thể, ngân hàng này dự kiến phát hành hơn 132 triệu cổ phiếu để trả cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ thực hiện quyền là 100:5, mỗi cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ được nhận thêm 5 cổ phiếu. Nếu kế hoạch được thực hiện thành công, vốn điều lệ của TPBank sẽ tăng từ 26.420 tỷ đồng lên hơn 27.740 tỷ đồng.

Ngày 14/8, Ngân hàng TMCP Quân đội (MBBank, mã: MBB) cũng vừa hoàn tất đợt phát hành 1,95 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ 100:32, tương ứng cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận được 32 cổ phiếu mới. Sau đợt phát hành, vốn điều lệ của MBBank đã tăng lên 80.550 tỷ đồng, vươn lên trở thành ngân hàng thương mại có vốn điều lệ cao thứ hai trong hệ thống ngân hàng ở thời điểm hiện tại, chỉ sau Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank, mã: VCB).

Không nằm ngoài làn sóng tăng vốn, Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank, mã: VAB) mới đây đã chốt danh sách cổ đông nhận cổ phiếu thưởng vào ngày 15/8. Theo đó, VietABank dự kiến phát hành hơn 276,4 triệu cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ vốn chủ sở hữu với tỷ lệ 100:51,19, tương ứng cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận được 51,19 cổ phiếu mới. Nếu phát hành thành công, vốn điều lệ của ngân hàng này sẽ tăng từ gần 5.400 tỷ đồng lên 8.164 tỷ đồng.

Bên cạnh kế hoạch tăng vốn thông qua phát hành cổ phiếu thưởng, VietABank còn dự kiến triển khai thêm 2 phương án tăng vốn khác là phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động (ESOP) để huy động thêm 200 tỷ đồng và chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với kỳ vọng thu về 3.132 tỷ đồng.

Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (mã: SHB) vừa qua cũng đã chốt quyền nhận cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 100:13, tương ứng cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ được nhận 13 cổ phiếu mới. Với 528 triệu cổ phiếu dự kiến phát hành, Ngân hàng SHB dự kiến thu về 5.284 tỷ đồng, giúp nâng vốn điều lệ lên mức 45.942 tỷ đồng.

Trước đó, trong giai đoạn 6 tháng đầu năm nay, đã có rất nhiều ngân hàng tiến hành tăng vốn điều lệ với tỷ lệ cao. Điển hình như Vietcombank với mức tăng mạnh nhất lên tới 49,5%, từ 55.891 tỷ đồng lên 83.557 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Thịnh vượng và Phát triển (PGBank, mã: PGB) với mức tăng gần 20%, từ 4.200 tỷ đồng lên 5.000 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Bản Việt (BVBank, mã: BVB) đã tăng thêm 12,5% vốn điều lệ, đạt 6.208 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, mã: SSB) tăng thêm 100 tỷ đồng vốn điều lệ, đạt 28.450 tỷ đồng...

Áp lực từ việc siết chặt tỷ lệ an toàn vốn

Động thái tăng vốn đồng loạt trong thời gian vừa qua không chỉ góp phần nâng cao năng lực tài chính mà còn thể hiện nỗ lực của các ngân hàng thương mại trong việc đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn (CAR) theo quy định do Ngân hàng Nhà nước yêu cầu.

Cuối tháng 6/2025, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư số 14/2025/TT-NHNN quy định về tỷ lệ an toàn vốn đối với các ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, Thông tư 14 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9, thay thế cho Thông tư 41/2016/TT-NHNN, nhằm hướng tới việc áp dụng toàn diện các chuẩn mực quốc tế Basel III trong giai đoạn 2025 - 2030 với nhiều yêu cầu khắt khe về năng lực vốn của các tổ chức tín dụng. Đây được xem là bước đi quan trọng để củng cố cơ chế kiểm soát tín dụng trong bối cảnh công cụ hạn mức tín dụng (room tín dụng) được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ bỏ.

Cụ thể, Thông tư 14 đã quy định lại các tỷ lệ an toàn vốn mà các ngân hàng cần phải duy trì: Tỷ lệ vốn lõi cấp 1 tối thiểu 4,5%, tỷ lệ vốn cấp 1 tối thiểu 6% và tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu 8%. Bên cạnh đó, Thông tư này cũng lần đầu đưa ra các quy định về các bộ đệm vốn, gồm bộ đệm bảo toàn vốn (CCB), bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB) và bộ đệm vốn cho các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng hệ thống.

Theo lộ trình của Ngân hàng Nhà nước, hệ số CAR toàn hệ thống sẽ phải đạt tối thiểu 10,5% vào năm 2033. Có thể nói, đây sẽ là áp lực rất lớn đối với các ngân hàng thương mại, bởi nếu muốn đảm bảo hệ số CAR như quy định, cần phải thực hiện cùng lúc hoặc một trong hai giải pháp là tăng vốn tự có (bao gồm vốn điều lệ) và cơ cấu lại danh mục tài sản để giảm tài sản có rủi ro.

Đồng thời, một số điểm mới ở Thông tư 14 còn bắt buộc các ngân hàng thương mại phải đáp ứng các quy định về tỷ lệ an toàn vốn thì mới được chia cổ tức bằng tiền mặt. Như vậy, nếu không đạt mục tiêu, các ngân hàng có thể gặp khó khăn trong việc mở rộng dư địa cho vay, từ đó gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh chung. Chính vì vậy, việc tăng vốn điều lệ có thể được xem là yêu cầu bắt buộc đối với các ngân hàng thương mại trong bối cảnh này./.