Lời dẫn: Nhiều năm qua, những sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng đã trở thành vấn đề nhức nhối tại Hà Nội. Trước tình trạng này, mới đây chính quyền thành phố đã có những động thái mạnh mẽ, yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp, biện pháp xử lý, khắc phục các vi phạm đất đai.
Với mong muốn đồng hành cùng chính quyền Thủ đô trong công cuộc chống sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng, chúng tôi sẽ phản ánh đến độc giả những thông tin trung thực, chính xác nhất về công tác xử lý, khắc phục các vi phạm trên tại địa bàn Hà Nội. Tin rằng, với những hành động quyết liệt từ bộ máy chính quyền thành phố, các sai phạm này sẽ được xử lý triệt để trong thời gian tới.
Chỉ đạo trên nóng dưới lạnh
Để triển khai việc xử lý các sai phạm về sử dụng đất và trật tự xây dựng (TTXD) được kịp thời, hiệu quả UBND TP Hà Nội đã ban hành nhiều công văn yêu cầu giám đốc các sở, thủ trưởng các đơn vị, chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo trong việc kiểm tra, xử lý vi phạm về đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn, cụ thể: Ngày 04/01/2016, UBND thành phố Hà Nội có ban hành Công văn số 06/UBND-XDGT về việc tăng cường quản lý trật tự xây dựng đô thị, kiểm soát không gian kiến trúc cảnh quan đô thị trên đia bàn thành phố Hà Nội.
Ngày 5/4/2018, UBND thành phố Hà Nội ban hành văn bản 1448/UBND-ĐT chỉ đạo nghiêm túc kiểm điểm tập thể, cá nhân trong việc chậm trễ xử lý, xử lý chưa dứt điểm các công trình vi phạm trật tự xây dựng. Ngày 17/7/2018, ban hành văn bản số 3245/UBND-ĐT yêu cầu các UBND quận, huyện, thị xã khẩn trương, nghiêm túc xây dựng và triển khai kế hoạch xử lý dứt điểm từng trường hợp vi phạm trật tự xây dựng tồn đọng…
Ngày 26/02/2020, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ cùng lãnh đạo thành phố làm việc với Ủy ban MTTQ thành phố Hà Nội đã có chỉ đạo kiên quyết xử lý và xử lý triệt để các vi phạm về đất đai, xây dựng trái phép, thu hồi các dự án có sử dụng đất nhiều năm không triển khai; có giải pháp bảo vệ môi trường trên địa bàn, giảm thiểu ô nhiễm không khí, ô nhiễm các con sông, nguồn nước, thực hiện phân loại xử lý rác thải, đẩy nhanh tiến độ di dời các cơ sở ô nhiễm môi trường ra khỏi nội thành…
Nhưng có lẽ những chỉ đạo quyết liệt từ UBND TP Hà Nội nhằm xử lý các bãi xe không phép, trật tự xây dựng... vẫn chưa có tác dụng tại phường Bồ Đề ( thuộc quận Long Biên, TP Hà Nội). Tình trạng sai phạm xây dựng, vi phạm luật đất đai trên địa bàn phường Bồ Đề, quận Long Biên, TP Hà Nội kéo dài nhiều năm khiến người dân vô cùng bức xúc.
Tháng 09/2020, phóng viên (PV) có mặt tại vị trí bãi trông giữ xe ghi nhận thực tế. Cụ thể, trên tuyến đường Hồng Tiến một điểm trông giữ xe được xây dựng trên đất Dự án bệnh viện tại lô C2-2/CCK02, phường Bồ Đề, thuộc quận Long Biên.
Bằng cách nào đó, hàng ngàn m2 đất dự án được quây tôn, dựng các khung sắt, lợp tôn, chia ô, kẻ vạch, căng dây làm bãi trông xe. Đáng chú ý là phía trong điểm trông giữ xe này đều không có hệ thống phòng cháy chữa cháy, không có hệ thống thu gom rác, xử lý nước thải.
Chị T.T cư dân tại phường Bồ Đề cho biết: “Đây là khu đất dự án, nhưng lâu nay đã thành bãi trông xe, hang tram lượt xe ra vào mỗi ngày gây ồn và rất nguy hiểm. Đã nhiều vụ cháy nổ nhà xưởng tại Hà Nội trong những năm qua, nên việc họ xây dựng này không có chữa cháy khiến chúng tôi rất lo lắng. Cũng đã kiến nghị nhiều năm chưa thấy cơ quan chức năng nào xử lý".
Việc lấn chiếm đất dự án làm bãi trông xe, vi phạm trật tự xây dựng nhưng UBND phường Bồ Đề không cương quyết xử lý phải chăng năng lực quản lý của đơn vị yếu kém?. Một bãi gửi xe không phép tồn tại nhiều năm, nằm trong khu dân cư và bệnh viện, phải chăng vì lợi ích phường Bồ Đề bất chấp giữ “quả bom nổ chậm” cạnh sự an nguy của nhiều người?
Để giải đáp những câu hỏi nêu trên, PV đã liên hệ đến ông Nguyễn Văn Luyện, Chủ tịch UBND phường Bồ Đề. Tuy nhiên, ông Luyện chưa thể cung cấp thông tin, chỉ cho biết sẽ kiểm tra.
Dự án nằm trên giấy - chỉ thấy bãi xe không phép hoạt động
Được biết, vị trí bãi trông giữ xe đã và đang tồn tại là lô C2-2/CCK02, phường Bồ Đề, thuộc quận Long Biên được phê duyệt xây dựng dự án bệnh viện. Cụ thể: Ngày 16/5/2013, Sở Quy hoạch Kiến trúc TP Hà Nội có Văn bản số 1402/QHKT-P3 về việc chấp thuận Quy hoạch tổng mặt bằng (QHTMB) Bệnh viện chuyên khoa ung bướu và tim mạch kĩ thuật cao Hà Nội ngàn năm (Bệnh viện KTC Hà Nội) tại phường Bồ Đề. Theo đó, thực hiện chỉ đạo của UBND TP Hà Nội tại Công văn số 1763/UBND-QHXDGT ngày 7/3/2013, sau khi nghiên cứu quy hoạch tổng mặt bằng và phương án thiết kế sơ bộ do Công ty Ngàn năm lập tháng 4/2013.
Sở Quy hoạch Kiến trúc chấp thuận bản vẽ QHTMB Bệnh viện KTC Hà Nội như đề xuất: Diện tích đất nghiên cứu QHTMB là 11.364,18m2, phía Đông Bắc giáp khu Bệnh viện Tâm Anh, phía Đông Nam giáp đường quy hoạch mặt cắt 25m, phía Tây Nam giáp đường quy hoạch mặt cắt 40m, phía Tây Bắc giáp đường quy hoạch mặt cắt 22m, thuộc phường Bồ Đề.
Ngày 29/9/2014, Sở Tài nguyên và Môi trường có Văn bản số 5425/STNMT-KHTH gửi UBND quận Long Biên và Công ty Ngàn năm về thực hiện dự án đầu tư xây dựng Bệnh viện KTC Hà Nội.
Chưa đầy 01 năm dự án trên được “vẽ “ với 2 cái tên khác nhau như: Bệnh viện chuyên khoa ung bướu và phẫu thuật thẩm mĩ 1.000 năm Thăng Long và Bệnh viện KTC Hà Nội. Thế nhưng, dự án chưa thấy đâu thì một bãi xe ung dung hoạt động, kéo theo hàng loạt mối nguy hiểm đe doạ đời sống dân sinh.
Vai trò, trách nhiệm của UBND phường trong việc để xảy ra những sai phạm tại địa phương đã được quy định rõ trong pháp luật. Nhưng không rõ vì lý do gì lãnh đạo phường Bồ Đề vẫn không mạnh tay xử lý triệt để các vấn đề nhức nhối tại địa phương là điều khiến người dân tại đây vô cùng băn khoăn.
Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quản lý trật tự xây dựng
Báo cáo tại Hội nghị tổng kết công tác thanh tra, kiểm tra, quản lý trật tự xây dựng đô thị năm 2019 và phương hướng nhiệm vụ năm 2020, ông Nguyễn Việt Dũng – Chánh Thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội cũng đã chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của các Đội QLTTXDĐT. Theo ông Dũng, thẩm quyền xử lý vi phạm trật tự xây dựng đối với các Đội này chỉ dừng lại ở việc lập biên bản vi phạm và báo cáo, đề xuất biện pháp theo quy trình của pháp luật. Do đó, dẫn đến việc xử lý vi phạm còn chậm, hiệu quả chưa cao.
Bên cạnh đó, mặc dù đã có những quy định cụ thể về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quản lý trật tự xây dựng nhưng một số Đội, lãnh đạo chưa thực sự đề cao trách nhiệm, chưa trực tiếp chỉ đạo, điều hành ngăn chặn các vi phạm mà giao phó cho Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị giải quyết. Một số bộ phận còn nể nang, ngại va chạm dẫn đến việc xử lý chưa được dứt điểm, kịp thời.
Trường hợp vẫn để xảy ra sai phạm, theo quy định tại khoản 3 Điều 63 Luật phòng cháy chữa cháy 2001: “Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh do thiếu trách nhiệm trong việc tổ chức, quản lý, xử phạt, kiểm tra thực hiện hoạt động phòng cháy chữa cháy mà để xảy ra cháy thì tùy theo tính chất, mức độ thiệt hại sẽ bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 360 BLHS”.
Hiện nay việc xử lý vi phạm trật tự xây dựng tại các địa phương được thực hiện theo quy định pháp luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, cụ thể như Luật xây dựng, Luật Nhà ở, Nghị định 139/2017/NĐ-CP và các văn bản pháp luật có liên quan khác.
Khoản 4 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP.
4. Xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp (trừ trường hợp quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản 7 Điều này) đối với trường hợp cấp phép xây dựng mới như sau:
a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ tại đô thị;
b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc xây dựng công trình khác không thuộc trường hợp quy định tại điểm a, điểm c khoản này;
c) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng hoặc lập dự án đầu tư xây dựng.
Theo quy định tại khoản 6 Điều 36 Nghị định 167/2013/NĐ-CP: “Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa nhà, công trình vào hoạt động, sử dụng khi chưa tổ chức nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy”.
Cũng tại Nghị định này quy định về Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, trường hợp vi phạm hành vi hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy đến 50.000.000 đồng thuộc Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo điểm b khoản 3 Điều 67.
Để đảm bảo đời sống an sinh xã hội được phát triển toàn diện, thúc đẩy kinh tế địa phương, kiến tạo không gian đô thị xanh-sạch-đẹp rất cần UBND quận Long Biên nhanh chóng kiểm tra, chỉ đạo làm rõ những vi phạm tránh để tình trạng “nhờn luật”, gây thất thu ngân sách nhà nước tại phường Bồ Đề. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tập thể đã buông lỏng quản lý khi để xảy ra sai phạm.
