Tội kinh doanh trái phép được quy định về hành vi vi phạm, lỗi, khung hình phạt và các quy định khác liên quan đến hành vi kinh doanh trái phép, cụ thể như sau:
a) Cơ sở pháp lí
Điều 159 Bộ luật hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) quy định:
“1. Người nào kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật quy định phải có giấy phép thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm:
a) Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 153, 154, 155, 156, 157, 158, 160, 161, 164, 193, 194, 195, 196, 230, 232, 233, 236 và 238 của Bộ luật này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm;
b) Hàng phạm pháp có giá trị từ một trăm triệu đồng đến dưới ba trăm triệu đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm:
a) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
b) Mạo nhận một tổ chức không có thật;
c) Hàng phạm pháp có giá trị từ ba trăm triệu đồng trở lên;
d) Thu lợi bất chính lớn.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ ba triệu đồng đến ba mươi triệu đồng.”
b) Cấu thành tội phạm
Chủ thể: người có năng lực trách nhiệm hình sự, đạt độ tuổi luật định
Lỗi: cố ý
Hành vi khách quan của tội này là hành vi kinh doanh trái pháp luật. Cơ sở pháp lí để xác định tính chất sai trái của hành vi phạm tội là các văn bản quy phạm pháp luật về kinh doanh hiện hành. Hành vi kinh doanh trái phép có thể là một trong các hành vi sau:
- Kinh doanh hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh hoặc hàng hóa, dịch vụ kinh doanh có điều kiện mà không đáp ứng các điều kiện kinh doanh hoặc trong quá trình hoạt động kinh doanh không thực hiện đúng các điều kiện kinh doanh theo quy định của pháp luật
- Cho thuê, mượn giấy phép kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh
- Tự viết thêm, tẩy xóa, sử chữa các nội dung trong giấy phép kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh
- Kinh doanh không đúng nội dung ghi trong giấy phép kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh
- Tiếp tục hoạt động kinh doanh khi đã bị tước hoặc thu hồi giấy phép kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh…
Hành vi kinh doanh trái phép nói trên phải có thêm một trong những dấu hiệu sau mới cấu thành tội phạm:
- Đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và chưa được xóa án tích về hành vi kinh doanh trái phép hoặc về một trong các tội quy định tại các điều từ 153 đến 158, 160 đến 163, từ 193 đến 196, Điều 230, 232, 233, 236 và 238 BLHS.
- Hàng phạm pháp có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên
c) Hình phạt
- Khung cơ bản: phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm (khoản 1)
- Khung tăng nặng: phạt tù từ ba tháng đến hai năm được áp dụng khi có một trong các tình tiết quy định tại khoản 2
- Hình phạt bổ sung: phạt tiền từ ba triệu đồng đến dưới ba mươi triệu đồng./.
