Lời tòa soạn: Tích góp từng đồng, vay mượn khắp nơi để mua chung cư, nhiều người đã nghĩ mình sẽ có không gian sống tuyệt vời, nhưng hàng loạt vấn đề phát sinh đã khiến cư dân chung cư "vỡ mộng" bởi chiêu trò của chủ đầu tư. Chỉ bởi một phần những nhà đầu tư "ăn xổi" năng lực có hạn nhưng "thủ đoạn" vô biên, quảng cáo "biến không thành có" hay "có một nói mười" đã biến giấc mơ an cư của người dân thành nỗi ác mộng kinh hoàng.
Với mong muốn chia sẻ và đồng hành cùng người dân đang có ý định hoặc đã mua chung cư, chúng tôi sẽ đăng tải định kỳ những bài viết chất lượng và chính xác nhất về tình hình các dự án đang mở bán hay đã đi vào hoạt động cũng như chia sẻ ý kiến của các chuyên gia hàng đầu, luật sư nổi tiếng... để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng một cách thiết thực nhất.
Sau không ít những vụ hỏa hoạn xảy ra ở chung cư khiến cho cư dân hoang mang và lo lắng thì câu chuyện về chất lượng công trình, thiết bị PCCC càng được dư luận quan tâm hơn. Những vụ tranh chấp, khiếu nại giữa cư dân và chủ đầu tư xung quanh vấn đề này cũng vì thế mà ngày một nhiều.
Chung cư trên 100m phải có tầng lánh nạn PCCC
Quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy mới nhất được Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Công an ban hành và phổ biến áp dụng là Quy chuẩn QCVN 06:2020/BXD về an toàn cháy cho nhà, công trình (Quy chuẩn 06:2020). Quy định này có hiệu lực từ ngày 1/7/2020, áp dụng bắt buộc với tất cả các chủ đầu tư làm dự án nhà cao tầng.
Được biết, quy chuẩn này thay thế QCVN 06:2010/BXD ban hành kèm theo Thông tư số 07/2010/TT-BXD của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.
Trước đây, quy chuẩn PCCC công trình chỉ áp dụng cho các tòa nhà có 1 tầng hầm, chiều cao dưới 75m (tòa nhà dưới 30 tầng). Tuy nhiên, trong thực tế phát triển nhà ở hiện nay, số tòa nhà có chiều cao vượt 75m, có nhiều hơn 1 tầng hầm ngày càng nhiều tại các đô thị.
Vì vậy, quy chuẩn 06:2020 về an toàn PCCC lần này được Bộ Xây dựng ban hành mở rộng phạm vi điều chỉnh pháp dụng với tòa nhà có 3 tầng hầm, chiều cao công trình tới 150m (trừ trường học và bệnh viện).
Theo quy chuẩn 06:2020, chủ đầu tư dự án nhà cao tầng phải có thiết kế cụ thể thang thoát nạn chống khói theo đúng quy định, phải lắp đặt hệ thống nước phục vụ chữa cháy, thiết kế đường chữa cháy quanh tòa nhà phục vụ xe chữa cháy khi xảy ra sự cố.
Theo đó, cứ 20 tầng cao sẽ có 1 tầng lánh nạn cho cư dân, diện tích tầng lánh nạn phải được thiết kế tương đương số cư dân sống trong tòa nhà. Chủ đầu tư phải đầu tư 0,3m2 sàn tầng lánh nạn/cư dân và tầng lánh nạn phải bảo đảm khả năng chống khói, lửa để cư dân lánh nạn trong thời gian chờ lực lượng cứu hộ cứu nạn tới. Không cho phép bố trí các căn hộ hoặc một phần căn hộ trên tầng lánh nạn…
Ở chế độ hoạt động bình thường, cửa các thang máy chữa cháy không được mở vào những tầng lánh nạn đó còn cửa tầng của các giếng thang tại những tầng lánh nạn đó phải thường xuyên được khóa và chỉ được tự động mở khóa khi chuyển sang chế độ phục vụ lực lượng chữa cháy.
Trước đó, 2 Bộ cũng đã ban hành Quy chuẩn QCVN 04:2019/BXD nhà chung cư (Quy chuẩn 04:2019).
Theo Thứ trưởng Bộ xây dựng, công tác phòng cháy, chữa cháy cho công trình xây dựng, đặc biệt là nhà cao tầng luôn là việc cần được quan tâm hàng đầu để đáp ứng các yêu cầu về an toàn sinh mạng cho người sử dụng. Do đó, để hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, Bộ Xây dựng cùng Bộ Công an sẽ hướng dẫn áp dụng các quy chuẩn và làm rõ các kiến nghị cũng như bổ sung, hoàn thiện hành lang pháp lý trong công tác quy hoạch lại hệ thống quy chuẩn trong thời gian tới.
Hàng loạt dự án bị "bêu tên" mất an toàn trong PCCC: Vì đâu nên nỗi?
Trên thực tế, hiện nay vẫn có nhiều cơ sở, công trình cao tầng chưa đảm bảo về PCCC. Mới đây, theo Công an TP Hà Nội, từ ngày 10/7/2020 đến ngày 16/7/2020, các lực lượng chức năng Công an TP đã tổ chức kiểm tra, phát hiện 45 cơ sở không đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC và cứu nạn cứu hộ.
Cụm chung cư ở KĐT Văn Khê, Hà Đông và chung cư CT3A tại Mễ Trì Thượng, Mễ Trì, Nam Từ Liêm bị "vào tầm ngắm" do không đảm bảo công tác PCCC.
Trước thực trạng trên, ông Lê Quang Hùng, Thứ trưởng Bộ xây dựng cho biết, trước đây Bộ Xây dựng đã ban hành nhiều Quy chuẩn kỹ thuật về phòng cháy chữa cháy, thế nhưng, thực tế và đối chiếu với thực tiễn, một số quy định kỹ thuật quan trọng trong quy chuẩn cũ chưa có đủ điều kiện, cơ sở để đưa vào như các vấn đề về cấp nước chữa cháy, thang máy cho lực lượng chữa cháy, bố trí sử dụng các khu chức năng của các tầng hầm... Trong khi đó, các khu đô thị, chung cư và các công trình hỗn hợp được xây dựng rất nhiều trong 10 năm vừa qua đòi hỏi phải soát xét lại.
Nêu quan điểm về vấn đề này, Theo Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh - Cục trưởng Cục PCCC&CNCH, Bộ Công an thì nguyên nhân chính dẫn đến các vụ hoả hoạn tại các khu dân cư đa phần đều do chính quyền địa phương buông lỏng quản lý, giám sát việc nghiệm thu PCCC của các dự án trên địa bàn và cư dân chủ quan không tuân thủ các điều kiện về PCCC hoặc tuân thủ nhưng còn đối phó: “Các DN hay CĐT các công trình cao tầng cố tình không tuân thủ, hoặc vì lý do tiết kiệm chi phí đã tuân thủ 1 cách đối phó thậm chí có chủ đầu tư cố tình thi công khi chưa phê duyệt điều kiện PCC của dự án và cố tình đưa cư dân vào ở gây sức ép cho chính quyền khi chưa có kết quả kiểm tra về PCCC”.
Nâng cao công tác tuyên truyền và giám sát chặt chẽ việc thực thi công tác PCCC tại các chung cư là vấn đề trọng điểm nhằm hạn chế rủi ro hỏa hoạn
Thượng tá Bùi Quang Việt - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu hộ cứu nạn (Bộ Công an) từng chia sẻ, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về phòng cháy, chữa cháy quy định về giải pháp an toàn cháy, điều kiện an toàn về phòng cháy, chữa cháy đối với các loại hình nhà ở công trình, hiện nay còn chưa đầy đủ, một số quy định chưa phù hợp hoặc chồng chéo và khó áp dụng trong quá trình thực hiện.
Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy và chữa cháy.
Có 09 nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Kế hoạch gồm: Hoàn thiện chính sách, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ (CNCH); Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức, giáo dục pháp luật về PCCC và CNCH; Tập trung xây dựng phong trào Toàn dân tham gia công tác PCCC và CNCH; Xây dựng chiến lược, kế hoạch, phương án PCCC; Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra về PCCC; Nâng cao hiệu quả công tác chữa cháy, CNCH của lực lượng PCCC; Bảo đảm ngân sách Nhà nước cho hoạt động PCCC; Đẩy mạnh xã hội hóa công tác PCCC; Mở rộng hợp tác quốc tế về PCCC.
CĐT bị xử phạt như thế nào nếu không đảm bảo an toàn PCCC?
Theo Luật sư Đặng Văn Cường, trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp, về phòng cháy, chữa cháy, Điều 16 Luật phòng cháy và chữa cháy 2001 quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong đầu tư xây dựng và sử dụng công trình như sau: Chủ đầu tư thực hiện thủ tục trình duyệt dự án, thiết kế về phòng cháy và chữa cháy; chỉ được thi công khi thiết kế về an toàn phòng cháy và chữa cháy của công trình đã được duyệt; tổ chức kiểm tra, giám sát thi công, nghiệm thu và bàn giao công trình trước khi đưa vào sử dụng.
Trong quá trình thi công công trình, nếu có thay đổi thiết kế thì phải giải trình hoặc thiết kế bổ sung và phải được duyệt lại.
Điều 16 Nghị định số 79/2014/NĐ-CP ngày 31/7/2014 của Chính phủ quy định trách nhiệm của chủ đầu tư là: Lập dự án thiết kế theo đúng quy định, tại Khoản 1 Điều 15 Nghị định này. Trình hồ sơ thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy cho cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy đối với phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy, dự án, công trình quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Nghị định này. Tổ chức thi công, kiểm tra, giám sát thi công theo đúng thiết kế về phòng cháy và chữa cháy đã được thẩm duyệt.
Trường hợp trong quá trình thi công nếu có sự thay đổi về thiết kế và thiết bị phòng cháy và chữa cháy thì phải giải trình hoặc thiết kế bổ sung và phải được thẩm duyệt lại. Tổ chức nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy đối với phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy, dự án, công trình quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Nghị định này…
Danh mục dự án, công trình do cơ quan cảnh sát phòng cháy và chữa cháy thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy, chữa cháy ban hành kèm theo Nghị định số 79/2014/NĐ-CP ngày 31 tháng 7 năm 2014 của Chính phủ, trong đó có Nhà chung cư cao 05 tầng trở lên; nhà đa năng, khách sạn, nhà khách, nhà nghỉ cao từ 05 tầng trở lên hoặc có khối tích từ 5.000 m3 trở lên.
Luật phòng cháy chữa cháy sửa đổi 2013 cũng nghiêm cấm hành vi: Thi công công trình có nguy hiểm về cháy, nổ, nhà cao tầng, trung tâm thương mại mà chưa có thiết kế được duyệt về phòng cháy và chữa cháy; nghiệm thu và đưa vào sử dụng công trình có nguy hiểm về cháy, nổ, nhà cao tầng, trung tâm thương mại khi chưa đủ điều kiện bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy.
Theo đó, đối với các dự án, công trình không có văn bản thẩm duyệt, kiểm tra nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy được quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Nghị định 79/2014/NĐ-CP thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ.
Điều 36 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định vi phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy trong đầu tư, xây dựng như sau:
4. Phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Thi công, lắp đặt không đúng theo thiết kế về phòng cháy và chữa cháy đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm duyệt;
b) Không trình hồ sơ để thẩm duyệt lại khi cải tạo, mở rộng, thay đổi tính chất sử dụng nhà, công trình trong quá trình thi công, sử dụng theo quy định.
5. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với một trong những hành vi:
a) Tổ chức thi công, xây dựng công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy khi chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy;
b) Chế tạo mới hoặc hoán cải phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy mà chưa được cơ quan có thẩm quyền thẩm duyệt.
6. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa nhà, công trình vào hoạt động, sử dụng khi chưa tổ chức nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.
7. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khắc phục các điều kiện để đảm bảo an toàn phòng cháy và chữa cháy đối với hành vi quy định tại Khoản 1, Khoản 3 Điều này;
b) Buộc tổ chức để cơ quan quản lý nhà nước nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy đối với hành vi quy định tại Khoản 6 Điều này.
Trường hợp vẫn để xảy ra sai phạm, theo quy định tại khoản 3 Điều 63 Luật phòng cháy chữa cháy 2001: “Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh do thiếu trách nhiệm trong việc tổ chức, quản lý, xử phạt, kiểm tra thực hiện hoạt động phòng cháy chữa cháy mà để xảy ra cháy thì tùy theo tính chất, mức độ thiệt hại sẽ bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 360 BLHS”.
