Tiếp tục dồn lực thúc đẩy các động lực tăng trưởng

Nhìn lại cung - cầu năm 2023

Bối cảnh thế giới tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, hầu hết các nền kinh tế trên thế giới đều có mức tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng do tổng cầu suy giảm; lạm phát đã hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao; chính sách tiền tệ thắt chặt, nợ công thế giới đã tăng lên mức kỷ lục, xung đột Nga và U-crai-na phức tạp hơn, bất ổn địa chính trị, an ninh lương thực, thiên tai, biến đổi khí hậu… ngày càng gia tăng.

Trong bối cảnh đó, cuối năm 2023, các tổ chức quốc tế đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu so với dự báo trước đây theo các hướng khác nhau nhưng hầu hết các dự báo đều thấp hơn tốc độ tăng trưởng năm 2022.

Với Việt Nam, mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chủ động, linh hoạt, quyết liệt, sát sao chỉ đạo và triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế. Nhờ đó kinh tế nước ta vẫn đạt được kết quả khả quan cho thấy nền kinh tế tiếp tục có xu hướng phục hồi mới mức tăng trưởng quý sau cao hơn quý trước.

Số liệu cập nhật của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho thấy năm 2023, tăng trưởng kinh tế ước đạt 5,05% (Quý I tăng 3,41%; quý II tăng 4,25%; quý III tăng 5,47%; quý IV tăng 6,72%). Trong đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,83% đóng góp 0,46 điểm phần trăm; công nghiệp, xây dựng tăng 3,74% đóng góp 1,51 điểm phần trăm (riêng công nghiệp tăng 3,02%) và dịch vụ tăng cao nhất với 6,82% đóng góp 3,25 điểm phần trăm và thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm tăng 3,33%.

Nhìn nhận từ phía cung – cầu, cho thấy nhiều lĩnh vực trong bức tranh kinh tế chung của Việt Nam có nhiều điểm sáng rất đáng ghi nhận, dù có một số lĩnh vực chưa thực sự bứt tốc mạnh mẽ nhưng vẫn duy trì đà tăng đáng ghi nhận.

Ở phía cung, ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục là “bệ đỡ” của nền kinh tế khi đang tích cực đẩy mạnh quá trình tái cơ cấu vừa đảm bảo nguồn cung và an ninh lương thực, vừa gặt hái được nhiều kết quả tích cực tạo nên tăng trưởng ổn định trong thời gian qua. Kết quả tăng trưởng quý IV/2023 ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 4,13%, trong đó, ngành nông nghiệp và hoạt động dịch vụ có liên quan tăng 4,12%, ngành lâm nghiệp và hoạt động dịch vụ có liên quan tăng 4,28%; khai thác và nuôi trồng thủy sản tăng 4,10%.

Ngành công nghiệp có xu hướng phục hồi tích cực trong những tháng cuối năm đã giúp ngành này đạt mức tăng trưởng 6,86% trong quý IV/2023 và cả năm 2023 đạt 3,02%. Trong đó, hoạt động công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 7,97% trong quý IV và 3,62% trong năm 2023; hoạt động sản xuất và phân phối điện tăng 7,76% trong quý IV và 3,79% trong năm 2023 phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ điện trong sản xuất và đời sống dân cư.

Ngành xây dựng có tốc độ tăng trưởng vượt bậc do được thúc đẩy bởi giải ngân vốn đầu tư công, giá một số nguyên vật liệu chủ yếu phục vụ cho xây dựng (sắt, thép, xi măng…) hạ nhiệt sau thời gian dài tăng giá, lãi suất thấp và điểm sáng trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Kết quả tăng trưởng quý IV ngành xây dựng đạt 9,32%, cao nhất so với 3 quý đầu năm và cao nhất trong quý IV các năm của giai đoạn 2020-2023. Điều này đã làm cho tăng trưởng của ngành xây dựng năm 2023 đạt 7,06%, đóng góp 0,51 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung tổng giá trị tăng thêm.

Cùng với đó, một số ngành dịch vụ thị trường trong quý IV tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định. Đáng chú ý là bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác tăng 9,88%; vận tải kho bãi tăng 9,97%; dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 8,85%. Tính chung cả năm 2023 các ngành này vẫn tăng trưởng khá tốt, là điểm sáng của khu vực dịch vụ trong năm 2023.

Ở phía cầu, cầu tiêu dùng vẫn là nhân tố chủ yếu đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2023. Mặc dù lĩnh vực này chưa thể sôi động trở lại như trước khi đại dịch nhưng cơ bản vẫn ổn định, cả năm đạt 3,52%, đóng góp 2,07 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung. Mức tăng ổn định này là do trong thời gian hè vừa qua và càng gần cuối năm, nhu cầu chi tiêu cao hơn để đáp ứng cho kỳ nghỉ hè, lễ hội, Tết dương lịch và Tết Nguyên đán sắp tới.

Trong khi đó, tích lũy tài sản cũng ghi nhận mức tăng khá ấn tượng, cả năm 2023 ước tăng 4,09%, đóng góp 1,34% vào tăng trưởng chung. Mức tăng trưởng này cho thấy sự quyết tâm cao độ của Chính phủ, và chính quyền các cấp trong việc quyết liệt đẩy mạnh thực hiện nguồn vốn đầu tư công, vốn trong Chương trình phục hồi, đôn đốc tiến độ các công trình sớm hoàn thiện để phục vụ xã hội, tác động lan tỏa đến các ngành kinh tế.

Hơn nữa cán cân thương mại hàng hóa sơ bộ xuất siêu khoảng 28 tỷ USD đã đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, đóng góp 1,6 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Tiếp tục dồn lực thúc đẩy các động lực tăng trưởng cho năm 2024

Bức tranh tăng trưởng của kinh tế Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu còn nhiều thách thức, song những tín hiệu từ cuối năm 2023 đang cho thấy nhiều tín hiệu lạc quan hơn trong năm 2024.

Trong báo cáo tổng kết mới đây, Tổng cục Thống kê dự báo các rủi ro tiềm ẩn từ môi trường kinh tế thế giới vẫn còn hiện hữu và tiếp tục tác động tiêu cực lên triển vọng phục hồi tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Hậu quả của đại dịch Covid 19 vẫn còn dai dẳng. Lạm phát ở một số nền kinh tế lớn nhiều khả năng vẫn ở mức cao do tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, trong khi nợ công tiếp tục gia tăng. Tăng trưởng thương mại toàn cầu tiếp tục xu hướng thấp, chịu ảnh hưởng từ cạnh tranh địa chính trị diễn biến căng thẳng, khó lường. Áp lực từ giá dầu thô, lương thực biến động mạnh, tăng lãi suất kéo dài ở nhiều quốc gia… Khả năng phục hồi của kinh tế toàn cầu vẫn chưa rõ ràng.

Diễn biến thế giới là vậy, còn ở trong nước, thời cơ có, thuận lợi và khó khăn đan xen thách thức khi mà những động lực truyền thống còn yếu. Trong khi động lực mới chưa rõ ràng nên năm 2024 dự báo kinh tế Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Tác động từ sự suy giảm của nền kinh tế thế giới dồn nén từ thời đại dịch tới nay nhiều khả năng vẫn sẽ tiếp tục tác động đến nền kinh tế Việt Nam ít nhất trong nửa đầu năm 2024 trước khi đón nhận những dấu hiệu tích cực, khả quan hơn.

Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam sẽ vẫn có cơ hội phục hồi tích cực hơn nếu các chính sách hỗ trợ được ban hành trong năm 2023 sẽ có tác động rõ nét hơn vào nền kinh tế; các động lực về đầu tư (bao gồm cả đầu tư tư nhân, FDI, đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước), tiêu dùng, du lịch và xuất khẩu tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ; các vấn đề tồn đọng, bất cập kéo dài được tập trung tháo gỡ, chuyển biến tích cực hơn trong năm 2024, nhất là vướng mắc của doanh nghiệp, dự án đầu tư, thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp…

Theo đó, giải pháp trọng tâm chính là chính sách tài khóa với thúc đẩy đầu tư công, sử dụng thuế, phí để hỗ trợ tổng cầu được xem là một trong những giải pháp tối ưu, giúp thúc đẩy tổng cung nền kinh tế trong năm 2024.

Các chuyên gia kinh tế, cho rằng đầu tư công vẫn luôn là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vì vậy, cần tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công, ưu tiên các dự án sắp hoàn thành, sớm đưa vào sử dụng các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm mang tính đột phá giúp thúc đẩy tăng trưởng GDP, tạo công ăn việc làm, thúc đẩy tiêu dùng, gia tăng sự thuận tiện trong lưu thông, đẩy mạnh liên kết vùng, nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm thời gian và chi phí lưu thông hàng hóa, dịch vụ.

Cụ thể, Nghị quyết Kỳ họp thứ 6 của Quốc Hội đã đồng ý giảm 2% thuế giá trị gia tăng xuống 8% từ 1/1/2024 đến hết ngày 30/6/2024, điều này sẽ tác động rất lớn bởi hầu hết đối tượng đều có lợi, mặc dù việc giảm thuế giá trị gia tăng khiến nguồn thu ngân sách sụt giảm.

Không những thế, với lợi thế về dân số hơn 100 triệu người, đây hứa hẹn sẽ là nguồn nội lực quan trọng để chúng ta thực hiện các chính sách kích cầu tiêu dùng, nhất là thông qua các chương trình lễ hội du lịch, lễ hội mua sắm, chương trình xúc tiến thương mại thị trường trong nước, thúc đẩy phân phối hàng hóa qua nền tảng số, thương mại điện tử để mở rộng tiêu dùng nội địa. Cùng với chiến lược vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, theo các chuyên gia, vấn đề đầu tư hiện đại hóa hệ thống phân phối ở vùng nông thôn, miền núi cần phải được ưu tiên nhiều hơn nhằm đẩy mạnh đưa hàng Việt về nông thôn, đẩy mạnh triển khai các hoạt động kích cầu tiêu dùng nội địa tại các địa phương có các sản phẩm đặc thù, lợi thế…

Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần tranh thủ tối đa cơ hội, xu hướng phục hồi của các thị trường để đẩy mạnh xuất khẩu, tận dụng tốt và tiếp tục thúc đẩy các hiệp định thương mại song phương và đa phương để mở rộng thị trường đầu ra cho các sản phẩm của Việt Nam. Thúc đẩy quảng bá, thu hút du khách quốc tế đến Việt Nam nhằm tạo tính lan tỏa giúp phát triển một chuỗi các ngành từ lưu trú, ăn uống, vận tải, thương mại, dịch vụ khác, đồng thời giúp tăng lượng ngoại tệ, giải quyết nguồn lao động tại địa phương trong nước tham gia vào chuỗi sản xuất xuất khẩu dịch vụ tại chỗ.

Thực hiện chiến lược thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, tiếp tục xu hướng chuyển từ thu hút bằng mọi giá sang thu hút có chọn lọc nhằm tăng năng lực sản xuất quốc gia, tính lan tỏa giữa khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với khu vực kinh tế trong nước, đặc biệt là đầu tư trong lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, chip bán dẫn, ngành nghề khác phục vụ cho nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội, phát triển kinh tế bền vững, kinh tế xanh.

Riêng với ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản, lĩnh vực luôn có mức tăng ổn định trong nhiều năm và luôn phát huy được vai trò trở thành trụ đỡ của nền kinh tế. Với tình hình thế giới như hiện nay, các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vẫn có nhiều lợi thế trên thị trường thế giới, biểu hiện là xuất khẩu nông, lâm nghiệp và thủy sản luôn nằm trong những mặt hàng có kim ngạch và tốc độ tăng cao của Việt Nam và dự báo năm 2024 còn nhiều cơ hội tăng trưởng xuất khẩu.

Để phát huy lợi thế này, các chuyên gia cho rằng cần tập trung phát triển ngành theo chiều sâu, nâng cao chất lượng sản phẩm, tập trung vào các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và có lợi thế xuất khẩu, đồng thời hỗ trợ trong các liên kết chuỗi, tư vấn và tìm kiếm mở rộng thị trường đầu ra.

Theo thuongtruong.com.vn

Nguồn: https://thuongtruong.com.vn/news/tiep-tuc-don-luc-thuc-day-cac-dong-luc-tang-truong-114654.html