Những dự án chậm tiến độ, không đủ điều kiện sẽ bị Hà Nội thu hồi
Tại kỳ họp thứ 3 ngày 9/12, đại biểu HĐND TP Hà Nội nêu thời gian qua, việc tổ chức các hội nghị xúc tiến hợp tác đầu tư của Hà Nội tạo kết nối hợp tác sâu rộng với các địa phương, khẳng định vị trí Thủ đô, nhưng thực tế có nhiều dự án đã được trao quyết định đầu tư nhưng chưa được triển khai. Có khá nhiều biên bản ghi nhớ được ký kết nhưng đến nay chưa được thực hiện. Trong các dự án triển khai chậm có khá nhiều dự án đầu tư công, thuộc danh mục công trình trọng điểm của Thành phố luôn được ưu tiên bố trí vốn, nhưng triển khai thực tế không đạt yêu cầu.
Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Anh Tuấn trả lời về việc triển khai các dự án còn chậm, là do trong quá trình cấp giấy chứng nhận đầu tư, có thay đổi Luật Đầu tư. Trên cơ sở đó, Thành phố yêu cầu rà soát lại các trình tự thủ tục pháp lý của các dự án. Trong quá trình tổ chức, có các vi phạm của các nhà đầu tư như về công tác PCCC, nghĩa vụ về đất đai, bảo hiểm xã hội, tài chính… Một số nhà đầu tư còn chưa tích cực chủ động phối hợp với các sở ngành liên quan trong việc hoàn thiện thủ tục.
Cùng với đó, dự án chậm triển khai cũng là trách nhiệm của các sở ngành trong việc đôn đốc, kiểm tra, giám sát các nhà đầu tư tổ chức đầu tư. Nguyên nhân khách quan, ông Đỗ Anh Tuấn cho hay, đối với những dự án có nguồn vốn ODA (các tuyến đường sắt) là dự án lớn, thời gian thực hiện kéo dài, chưa có tiền lệ trong việc tổ chức thực hiện thi công nên phải điều chỉnh nhiều hạng mục. Những dự án PPP thì triển khai khá phức tạp.
Sở KH&ĐT đã chủ trì, phân loại các dự án môi trường có sự dụng đất, các dự án về nhà ở, thương mại dịch vụ..., làm rõ tồn tại, vướng mắc của các dự án ở đâu, đồng thời kiên quyết thu hồi các dự án chủ đầu tư chây ỳ, không triển khai. Hiện nay, có khoảng 900 dự án chậm tiến độ. Sở sẽ có các giải pháp tổ chức thực hiện.
Về giải pháp, Sở tham mưu Thành phố các giải pháp về cải cách hành chính để các thủ tục liên thông giữa các sở ngành, hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện theo quy trình thủ tục. Ngoài ra, Sở sẽ giám sát đầu tư, thanh tra kiểm tra, kết luận, xử lý phù hợp, để đáp ứng đúng kỳ vọng của người dân.
Ông Nguyễn Trọng Đông, Phó Chủ tịch UBND TP.Hà Nội cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến trình trạng dự án chậm tiến độ là do công tác giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập, trong khi năng lực của một số chủ đầu tư không đáp ứng được yêu cầu thực tế.
TP Hà Nội đã giao Sở TN&MT chủ trì đoàn thanh tra liên ngành kiểm tra cụ thể từng dự án, với tinh thần những dự án nào liên quan đến các quận, huyện, thị thì thành phố sẽ tập trung tháo gỡ để sớm tiến hành triển khai.
Theo khoản 1 Điều 64 Luật đất đai số 45/2013/QH13 quy định các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm: Đất được Nhà nước giao; cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư; kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng.
Trường hợp không đưa đất vào sử dụng, chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất… hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất; trừ trường hợp do bất khả kháng…
Đối với việc chủ đầu tư, cá nhân sử dụng đất sai mục đích cũng sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật. Theo đó, sử dụng đất không đúng mục đích là hành vi đưa đất thuộc quyền sử dụng và sở hữu của mình vào sử dụng trái với mục đích sử dụng đất đã được ghi trong giấy chứng nhận hoặc quyết định giao, cho thuê đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Đối với hành vi vi phạm trong việc sử dụng đất sai mục đích thì tại Nghị định 102/2014NĐCP ngày 10/11/2014 đã nêu rõ những trường hợp cụ thể của từng hành vi vi phạm cũng như mức phạt từ Điều 6 - Điều 9 của Nghị định này. Quy trình xử phạt đối với hành vi sử dụng đất sai mục đích được quy định tại Chương III thủ tục xử phạt, thi hành quyết định xử phạt và cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012.
Hoang hóa đất vàng, dự án chậm triển khai, có dấu hiệu sai phạm: Khi sự kì vọng trở thành nỗi thất vọng
Theo thống kê, hiện nay, Hà Nội có tới hơn 300 dự án "treo", bỏ hoang, sử dụng sai mục đích ở khắp các địa bàn quận, huyện. Thực trạng này không chỉ gây lãng phí tài nguyên đất, thất thu Ngân sách Nhà nước mà còn khiến quyền lợi, tiện ích của người dân xung quanh khu vực "đất vàng" bị ảnh hưởng. Dù đây không phải là vấn đề mới, nhưng để xử lý triệt để được những tồn tại của hàng trăm dự án bỏ hoang lại là câu chuyện mãi chưa có hồi kết.
Các dự án lớn luôn được kỳ vọng sẽ làm "thay da đổi thịt" bộ mặt thủ đô, nhưng thực tế thì không ít dự án “treo” kéo dài nhiều năm đang xuất hiện dày đặc từ các quận, huyện ngoại thành Hà Nội cho đến các khu vực quận nội đô - nơi đất đai được ví như “vàng”. Không ít dự án được quy hoạch đã "đăp chiếu" đến 10 - 20 năm, khiến diện tích đất hoang hóa tại Thủ đô ngày một gia tăng. Đáng nói, ngoài việc đất bị bỏ hoang, tại một số dự án cũng đang xuất hiện tình trạng chậm tiến độ, sử dụng sai mục đích, dẫn đến nhiều tranh chấp, chiếm dụng, gia tăng vấn nạn về mất trật tự an ninh, văn minh đô thị.
Theo báo cáo kết quả tái giám sát về tình hình quản lý các dự án sử dụng đất, triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn TP Hà Nội của HĐND TP. Hà Nội; tổng hợp danh mục các dự án chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai còn tồn tại vi phạm từ thời điểm trước giám sát năm 2018 và phát sinh thêm từ năm 2018 đến nay cho thấy, TP Hà Nội còn 350 dự án chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai.
Cụ thể là nhóm 63 dự án chưa được giao đất, cho thuê đất chậm thực hiện các thủ tục đầu tư, chậm triển khai theo quyết định được phê duyệt. Trong đó: 18 dự án cần thanh tra, kiểm tra để báo cáo UBND TP chấm dứt dự án theo quy định; 31 dự án chậm, tạm dừng cần điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh cơ chế thực hiện do vướng mắc giữa các Luật; 08 dự án chậm nhưng đề xuất tiếp tục triển khai và đề nghị đẩy nhanh tiến độ; 06 dự án Thành phố đã có chỉ đạo giao các sở chuyên ngành kiểm tra, thanh tra, chờ thực hiện theo kết luận.
Nhóm 287 dự án đã được giao đất chậm triển khai, vi phạm Luật đến thời điểm tháng 5/2021. Trong đó có: 60 dự án chậm đưa đất vào sử dụng đề nghị gia hạn 24 tháng; 59 dự án chậm giải phóng mặt bằng; 20 dự án chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính; 76 dự án có các vi phạm khác; 39 dự án dừng thanh tra (do các cơ quan khác thanh tra hoặc dự án chưa được phê duyệt, chưa được giao đất...); 17 dự án kiểm tra, hậu kiểm và xử lý theo quy định của pháp luật; 16 dự án phát sinh sau thời điểm giám sát của HĐND TP năm 2018 đến tháng 3/2021, hiện đang triển khai nhưng chậm tiến độ so với tiến độ được duyệt.
Nguyên nhân việc chậm triển khai kết luận giám sát là do quy định pháp luật về quản lý đất đai, quản lý quy hoạch, quản lý đầu tư, xây dựng còn chồng chéo, chưa đồng bộ và chậm được tháo gỡ; việc phối hợp giữa các cơ quan chuyên ngành của UBND thành phố mang tính thời điểm, chưa xuyên suốt; chưa quy định trách nhiệm cụ thể của từng ngành, cấp trong việc phối hợp theo dõi, đôn đốc, kiểm tra; nhiều chủ đầu tư dự án chấp hành pháp luật đất đai, chấp hành chế độ báo cáo giám sát đầu tư còn chưa tốt; vẫn còn tình trạng cố ý sử dụng đất sai mục đích hoặc cố tình chây ỳ triển khai dự án chậm tiến độ; đề xuất điều chỉnh gia hạn dự án nhiều lần; chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính…
Tuy nhiên, theo GS Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ TNMT, đối với một dự án đã được giao đất, sau 24 tháng nếu chủ đầu tư không triển khai thì cơ quan quản lý nhà nước sẽ thu hồi hoặc phải gia hạn với một số điều kiện kèm theo. Tuy nhiên, trên thực tế, sau thời gian 24 tháng, không ít chủ đầu tư vẫn “ôm” đất nhiều năm tiếp theo dù không triển khai bất cứ hạng mục nào. Để ngăn chặn tình trạng này, theo ông Võ bên cạnh việc kiên quyết thu hồi, cần có chế tài xử phạt các chủ đầu tư trây ỳ.
Trước thực trạng trên, UBND TP.Hà Nội cũng đã có văn bản giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với Sở: KH&ĐT, Xây dựng, QH - KT, Tài chính, Tư pháp, Cục Thuế Hà Nội, Thanh tra TP Hà Nội và UBND quận, huyện liên quan thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành. Đoàn kiểm tra sẽ có nhiệm vụ tiến hành kiểm tra, rà soát, lập hồ sơ xử lý đối với các dự án đã được gia hạn sử dụng đất 24 tháng theo quy định của Luật Đất đai nhưng vẫn chưa đưa vào sử dụng.
Những trường hợp đề xuất không lập hồ sơ thu hồi đất do bất khả kháng, yêu cầu Sở TN&MT cùng Đoàn kiểm tra liên ngành làm rõ lý do, nguyên nhân cụ thể. Đồng thời, đề xuất phương án xử lý, giải quyết và phối hợp, xin ý kiến các đơn vị liên quan của Bộ TN&MT để thống nhất. Trên cơ sở đó tổng hợp, báo cáo UBND TP Hà Nội xem xét chỉ đạo.
Việc Hà Nội đẩy mạnh rà soát, xử lý hàng loạt dự án ôm đất suốt nhiều năm rồi bỏ hoang là điều cần thiết. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia bất động sản cũng khuyến cáo, Hà Nội cần có sẵn đáp án cho bài toán sau thu hồi hoặc quyết định hủy bỏ các dự án “ôm đất” gây lãng phí, mất mỹ quan đô thị để tránh trường hợp thu hồi đất xong lại để nhiều năm không sử dụng sẽ tiếp tục gây lãng phí nguồn tài nguyên đất.
Có thể nói, thực trạng nhiều lô đất vàng tọa lạc tại vị trí đắc địa nhưng nhiều năm không được xây dựng, triển khai dở dang, bỏ hoang... như Bảo Việt nói chung và các doanh nghiệp đầu tư bất động sản đã khiến bộ mặt TP trở nên nhếch nhác, người dân sống trong vùng quy hoạch dự án gặp khó khăn, ô nhiễm môi trường... đặc biệt là vấn đề lãng phí tài nguyên đất và thất thu ngân sách Nhà nước!
Giải pháp được đưa ra để xử lý các dự án “treo” tại Hà Nội nói riêng và các địa phương khác nói chung là cần một chế tài phù hợp và kiên quyết hơn. Bên cạnh việc thu hồi đất thì có thể đưa ra phương án xử phạt thật nặng đối với các chủ đầu tư "ôm" đất xong không triển khai, sử dụng sai mục đích; đặc biệt là cần sự nghiêm minh của các cơ quan chức năng trước các sai phạm.
Hy vọng trong thời gian tới, các cấp chính quyền sẽ thực sự nghiêm minh, xử lý dứt điểm các quỹ “đất vàng” đang bỏ phí, ưu tiên xây dựng các công trình công cộng để tạo lập không gian sống văn minh, hiện đại cũng như góp phần giảm tải được áp lực chung về hạ tầng đô thị của TP.
Được biết, từ tháng 7/2018 đến nay, Sở TN&MT đã chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành thành phố và UBND cấp huyện rà soát, đối chiếu và triển khai các đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành để thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật đất đai đối với 379 dự án được nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; tổ chức sử dụng đất có dấu hiệu vi phạm pháp luật đất đai. Kết quả cho thấy, 29 dự án được kiến nghị trình UBND TP thu hồi đất; bãi bỏ quyết định giao đất, cho thuê đất hoặc chấm dứt dự án đầu tư. Trong số này, có nhiều dự án nhà ở của các “ông lớn” bất động sản.
Đồng thời, UBND TP Hà Nội cho biết cũng đã ban hành Kế hoạch tiếp tục rà soát các dự án có sử dụng đất trên toàn địa bàn thành phố từ năm 2008 đến nay bao gồm cả các dự án chưa triển khai, đang triển khai từ trước năm 2008; quyết liệt trong công tác xử lý nhằm tránh gây lãng phí tài nguyên đất.
Nguồn: https://dothi.reatimes.vn/toancanh/nhung-du-an-cham-tien-do-khong-du-dieu-kien-se-bi-thu-hoi-20201231000004649.html
